Jak szybko zmienia się język? Jak na jego rozwój wpływa rzeczywistość?

Ostatnia aktualizacja: 05.01.2021 19:30
Właśnie ogłoszono wyniki plebiscytu "Słowo Roku 2021". Wygrał niestety "koronawirus". To pokazuje jak bardzo pandemia zdominowała nasze życie i przyśpieszyła wiele zmian, także tych językowych. Sprawdzamy, jak zmienia się nasz język.
zdjęcie ilustracyjne
zdjęcie ilustracyjneFoto: Shutterstock/ Rawpixel.com

puszka napój energetyczny 1280.jpg
Napoje energetyczne. Sprawdź co pijesz


Mówimy prościej i krócej, słowa zastępujemy emotkami, do języka wpadają wcześniej nieznane wyrazy, albo odwrotnie - wyrazy wcześniej znane zmieniają znaczenie. Popularny niegdyś "dzban" czy "kasztan" nie są już wyłącznie tym, czym były wcześniej, a do języka weszły przebojem "propsy", "sztos" i "jesieniara". 

- Najczęściej mam do czynienia z innowacjami w języku młodzieży i mogę powiedzieć, że te zmiany są coraz szybsze. Natomiast charakter tych zmian nie wydaje mi się w żaden sposób jakiś odmienny od tego, co było w minionych latach - wyjaśnia Izabela Kasperek, autorka kanału Wiedza z Wami.

Posłuchaj

19:12 Czwórka/ Czat - jak się zmienia język 05.01. 2021.mp3 W audycji sprawdzamy, jak się zmienia język (Czat Czwórki/Czwórka)

Jak mówi ekspertka, najczęściej są to anglicyzmy, skrótowce i kreatywne błędy językowe. - Ostatnio miałam do czynienia z wyrażeniem "coś jest wyhajpowane" - opowiada w audycji. - Miała wejść teraz popularna gra. Zanim weszła na rynek, to była, tak jakby powiedziała to moja córka, "wyhajpowana". Czyli otoczona mirem czegoś niezwykłego, oczekiwana z ekscytacją. Coś jest wyhajpowane, to jest bardzo bardzo modne.


ekologia lunchbox 1200.jpg
Czy dieta planetarna może uratować Ziemię?

Osobny temat to podpisy pod memami. - Często przy memach, lub zdjęciach znanych osób pojawia się dajmy na to Jan Kowalski z RIGCZem. RIGCZ jest skrótem od Rozum i Godność Człowieka. Mówienie o kimś, że jest osobą z RIGCZem jest wyrazem podziwu dla tej osoby - mówi gość audycji. - Krótkie "Essa" oznacza, że jest to coś w porządku, że jest ok.

Posłuchaj także:


Jak mówi językoznawca Rafał Tondera, slang młodzieżowy jest bardzo kreatywny, bo młodzi ludzie lubią bawić się słowem. - Nazywają, czy interpretują wszystkie te zjawiska i rzeczy, które nas otaczają czasami dlatego, że brakuje nam nazw, albo jest to forma buntu i chcą oddzielić się od reliktów językowych i życiowych też - opowiada.

Jak przekonuje gość audycji czasami wulgarność tego języka bierze się z tego, że musi też być bardzo ekspresywny i emocjonalny. - Młodzi mówią o rzeczach emocjonujących, jak wyścigi, mowa, technologia, czy gry, a nie zestawienie wyników giełdy na przykład - tłumaczy gość Piotra Firana. - Też dostrzegamy, że jest tam duża skrótowość, bo nikt nie ma czasu, więc się nie mówi "na razie", tylko "nara".

Posłuchaj także:


shutterstock Donald Bowers Photography Anthony Bourdain 1200.jpg
Anthony Bourdain. "Pokazał kuchnię od kuchni"

Z czego czerpie slang młodzieżowy? - Istnieje wiele impulsów, trzema najważniejszymi jest kreatywność, potrzeba synonimii, ale też wypełnienie luki semantycznej, która oznacza lukę znaczeniową. Czyli mamy rzecz, koncepcję, ale jeszcze nie nazwaną - wyjaśnia gość Czwórki.

Nowe słowa to jedno, jednak jak długo funkcjonują w naszym języku? - Na to, że jakieś słowo w języku zostaje wpływa zapotrzebowanie społeczno-użytkowe. Słowo, które wypełnia lukę w języku, ma szansę się ostać - mówi dr Monika Kresa z Zakładu Języka Polskiego i Dialektologii UW. - Takie słowa jak "koronawirus", "pandemia", póki co zostaną, bo potrzebujemy ich do opisania rzeczywistości, natomiast te słowa, którymi chcemy się pobawić po jakimś czasie nam z tego języka znikną.

*** 

Tytuł audycji: Czat Czwórki

Prowadzi: Piotr Firan

Materiał przygotowała: Anna Depczyńska

Goście: Izabela Kasperek (polonistka, autorka kanału Wiedza z Wami), Rafał Tondera (językoznawca, tłumacz języka angielskiego i niemieckiego), dr Monika Kresa (Zakład Języka Polskiego i Dialektologii UW)

Data emisji: 05.01.2021

Godzina emisji: 15.09

aw

 

Czytaj także

Jak rzucić palenie? Zrób plan, znajdź wsparcie i nie pal!

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2020 19:50
Z danych wynika, że spośród tych mężczyzn, którzy mają raka płuca, aż 95 proc. pali. Wśród kobiet ten współczynnik wynosi ponad 70 proc. Problem dotyczy także biernych palaczy, choć oczywiście w mniejszym stopniu - mówi dr Magdalena Cedzyńska z Narodowego Instytutu Onkologii. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wizyta u psychiatry lub psychologa - kiedy warto się przełamać?

Ostatnia aktualizacja: 10.12.2020 17:51
- W dużych miastach pacjenci coraz częściej korzystają z pomocy psychologów i psychiatrów. W mniejszych ośrodkach wciąż uznawane jest to za powód do wstydu. Ludzie boją się, bo "co o nich powiedzą" - mówiła psychiatra dr Joanna Krzyżanowska-Zbucka.
rozwiń zwiń