14 czerwca 1940 roku do KL Auschwitz dotarł pierwszy masowy transport więźniów. 728 mężczyzn, w większości Polaków zostało przywiezionych pociągiem z Tarnowa. W lutym 1943 roku w Auschwitz znalazł się Karol Tendera, któremu nadano numer 100 430. - Jak myśmy podjechali pod tę bramę i przeczytałem "Arbeit Macht Frei", to zorientowałem się, że jest to obóz koncentracyjny - mówi Karol Tondera, któremu udało się przeżyć piekło Auschwitz.
GermanDeathCamps.info
Pół wieku po wojnie, Niemcy stali się największym inwestorem gospodarczym w Polsce i wspominanie trudnej przeszłości przestało być korzystne politycznie. Jednocześnie ze zmianą nastawienia polskich elit, Niemcy zaczęli się coraz częściej prezentować w roli ofiar wojny. A w światowych i niemieckich mediach coraz częściej zaczęły pojawiać się wzmianki o "polskich obozach koncentracyjnych" i "polskich obozach zagłady".
Walka o prawdę
Jest to wyjątkowo bolesne dla byłych więźniów, którzy po wielokroć, przez ostatnie kilkadziesiąt lat, opowiadali swoją historię. W związku z internetowymi publikacjami ZDF zawierającymi określenie "polskie obozy zagłady" Karol Tendera wystąpił z pozwem przeciwko niemieckiej telewizji. - Ja się czuję zbezczeszczony. Byłem w trzech obozach i we wszystkich nadzór, załoga, była niemiecka, w niemieckich mundurach - podkreśla były więzień niemieckich obozów.
22 grudnia 2016 roku krakowski Sąd Apelacyjny wydał prawomocny wyrok, na mocy którego ZDF powinna przeprosić Tenderę za użycie tych sformułowań i opublikować na swojej głównej stronie internetowej przeprosiny. Ukazały się na stronie ZDF zaraz po ogłoszeniu wyroku, ale - zdaniem pełnomocników powoda - nie spełniały wymogów.
Przełomowe postanowienie niemieckiego sądu
To na szczęście nie koniec tej historii. 11 stycznia 2018 r. Wyższy Sąd Krajowy w Koblencji ostatecznie uznał, że wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie nadaje się do wykonania w Niemczech. ZDF, drugi program niemieckiej telewizji publicznej, musi przeprosić za nazwanie niemieckich obozów zagłady z II wojny światowej "polskimi obozami" - w formie jakiej zażądał od ZDF Karol Tendera. Czy rzeczywiście okaże się to przełomem w praktyce?
Polskie media nie bez powodu piszą o przełomowym postanowieniu niemieckiego sądu, ponieważ jest to pierwszy taki wyrok, jaki zapadł na terenie Niemiec. Nie mniej ważny jest bynajmniej ludzki wymiar tej sprawy - fakt, Karol Tendera doczekał się w końcu ostatecznego i pozytywnego rozstrzygnięcia. - Kampania, którą ja spowodowałem tym procesem sprawiła, że wiele instytucji się wreszcie tym zainteresowało, zaczynają się podłączać do tej sprawy - podkreśla.
***
Nowelizacja ustawy o IPN. Jest decyzja prezydenta
Prezydent Andrzej Duda podpisał 6 lutego 2018 roku nowelę ustawy o IPN; jednocześnie zdecydował, że skieruje ją w trybie następczym do Trybunału Konstytucyjnego, by ten zbadał, czy wolność słowa nie jest przez przepisy noweli w sposób nieuprawniony ograniczona oraz by TK zbadał kwestię tzw. określoności przepisów prawa. Nowela wywołała kontrowersje m.in. w Izraelu, USA i na Ukrainie.
Nowelizacja ustawy o IPN wprowadza m.in. przepisy, zgodnie z którymi każdy, kto publicznie i wbrew faktom przypisuje polskiemu narodowi lub państwu polskiemu odpowiedzialność lub współodpowiedzialność za zbrodnie popełnione przez III Rzeszę Niemiecką lub inne zbrodnie przeciwko ludzkości, pokojowi i zbrodnie wojenne będzie podlegał karze grzywny lub pozbawienia wolności do lat trzech.
***
Zapraszamy do wysłuchania całej audycji pełnej dramatycznych wspomnień osób, które przeżyły pobyt w niemieckich obozach.
***
Tytuł audycji: Labirynt historii
Prowadzi: Jacek Raginis-Królikiewicz
Współpraca reporterska: Danuta Wolak
Realizacja dźwięku i oprawa muzyczna: Dariusz Sałajczyk
Czytał: Zbigniew Moskal
Goście: Karol Tendera (więzień niemieckich obozów), Stefan Lipniak (więzień trzech niemieckich obozów), Lidia Maksymowicz (więźniarka niemieckiego obozu w Auschwitz), Józef Paczyński (więzień niemieckiego obozu w Auschwitz), Helena Dunicz-Niwińska (skrzypaczka, więźniarka obozu w Auschwitz), Maciej Zdziarski (dziennikarz), Lech Obara (Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Lech Obara i Współpracownicy), Szymon Topa (Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów Lech Obara i Współpracownicy)
Wykorzystane fragmenty: książki "Dobranoc, Auschwitz" oraz reportażu "Opowiemy wam o Auschwitz" Aleksandry Wójcik i Macieja Zdziarskiego
Wykorzystane utwory: Ewa Demarczyk "Skrzypek Hercowicz", Lady Pank "Prawda i serce"
Data emisji: 11.02.2018
Godzina emisji: 14.07
kh
