Historia

Supersam. Pierwszy sklep samoobsługowy w PRL

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2023 05:35
- Była to wzorcowa i nowoczesna placówka. Jej załoga była dumna, że pracuje w Supersamie, w którym jednak w tamtych czasach było mięso i bywały kurczaki z rożna – wspomina dziennikarka Małgorzata Szejnert, autorka książki "My właściciele Teksasu”.
Wnętrze Supersamu, foto: TVPPAP- Mirosław Stankiewicz
Wnętrze Supersamu, foto: TVP/PAP- Mirosław Stankiewicz

6 czerwca 1962 roku w Warszawie otwarto pierwszy w Polsce sklep samoobsługowy – Supersam. Stanął on przy placu Unii Lubelskiej (ul. Puławska 2).

Jak opowiada Małgorzata Szejnert szefem tego nowoczesnego sklepu był człowiek, który miał za sobą praktykę w sklepie kolonialnym, niczym ten Wokulskiego, znał też na pamięć "Pana Tadeusza”, a mówiąc o sprzedawanej kawie, cytował fragment z Mickiewicza o kawiarce.


Posłuchaj
50:54 Małgorzata Szejnert o książce My, właściciele Teksasu. Reportaże z PRL-u.mp3 Z Małgorzatą Szejnert, autorką książki "My właściciele Teksasu” w której znajduje się reportaż o warszawskim Supersamie rozmawia Katarzyna Nowak (PR, 2013)

 

Projekt budynku był jak na ówczesne czasy niezwykle nowatorski, szczególnie wiszący dach, podtrzymywany za pomocą dźwigarów i stalowych lin. W tym celu autorzy budynku wykorzystali, po raz pierwszy w Polsce, tzw. układ tensegrity. Projekt zrealizowali trzej architekci: prof. Jerzy Hryniewiecki, Maciej Krasiński i Maciej Gintowt. Autorzy konstrukcji to prof. Wacław Zalewski, prof. Stanisław Kusia oraz Andrzej Żórawski.


Posłuchaj
01:48 projektanci supersamu.mp3 Wypowiedzi generalnego projektanta supermarketu, inż. Macieja Krasińskiego oraz autora projektu architektonicznego, prof. Jerzego Hryniewieckego (PR,1962)

 

Nazwa Supersam szybko stała się popularna. W ten sposób zaczęto określać inne duże sklepy samoobsługowe w kraju.

W grudniu 2006 roku Supersam został rozebrany. Nie pomogły liczne protesty oraz kampania na rzecz uratowania przed zniszczeniem cennego zabytku PRL. Argumentem za jego wyburzeniem był zły stan techniczny budynku. Jak mówił fotoreporter Filip Springer - przedstawiona ekspertyza wskazywała, że obiekt grozi zawaleniem. Jednak jeden z autorów konstrukcji twierdził, że usterki dałoby się usunąć w dwa tygodnie, a budynek mógłby służyć, jeszcze kolejne 40 lat. Przy ul. Puławskiej 2 powstaje obecnie biurowiec połączony z galerią handlową.


Posłuchaj
22:51 człowiek i nauka.mp3 Opowieść fotografa Filipa Springera autora książki "Źle urodzone” o losach budynków, które niegdyś były wzorcami architektury m.in. warszawskim Supersamie (PR, 2012)

 

W 2009 roku otwarty został Supersam w nowej lokalizacji, na rogu ulic Domaniewskiej i Puławskiej. Sklep prowadzony jest przez Spółdzielnię Supersam, tę samą, która obsługiwała wcześniej budynek z 1962 roku.

mk

Czytaj także

Socrealizm w Polsce – artystyczny implant z ZSRR

Ostatnia aktualizacja: 21.06.2023 05:40
Pozostałe istniejące nurty w sztuce, przede wszystkim awangardowe i eksperymentalne, były zwalczane jako wynaturzenia. Jeśli jakiś artysta nie chciał podporządkować się kanonom socrealizmu narażony był na represje.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Trasa W-Z połączyła oba brzegi Wisły

Ostatnia aktualizacja: 22.07.2023 05:40
- Decyzja budowania trasy, wybudowania północnego mostu, który łączyłby Pragę, gdzie właściwie było centrum miasta, z lewobrzeżną Warszawą, która się odbudowywała po II wojnie światowej była warunkiem funkcjonowania miasta – mówił jeden z budowniczych Trasy W-Z.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dekret Bieruta, czyli jak odebrać mieszkańcom Warszawę

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2023 05:50
Jeden dokument wystarczył, by odebrać prywatnym właścicielom 95 procent stołecznych gruntów przedwojennej stolicy. Skutki tego procederu odczuwalne są do dziś.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Hryniewiecki. Twórca jednej z największych "dziur" w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 21.04.2022 05:33
Co łączy ze sobą tak różne budowle, jak gmachy Najwyższej Izby Kontroli i Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy, kompleks budynków Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie, Stadion X-lecia, basen Klubu Sportowego Legia w Warszawie, stołeczny Supersam, czy katowicki Spodek? Projektantem lub współprojektantem wszystkich tych obiektów był Jerzy Hryniewicki, architekt, urbanista i grafik. Urodził się 21 kwietnia 1908 w Dorpacie (ob. Estonia).
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Wtoczył się walec socrealizmu". Leopold Tyrmand i powojenna Warszawa

Ostatnia aktualizacja: 21.07.2022 05:45
"Groza socrealizmu zmaterializowała się w samym środku miasta jak kwitnąca narośl na nosie pijaka", pisał Leopold Tyrmand w "Dzienniku 1954" o powstającym właśnie Pałacu Kultury i Nauki. Zapiski tego znakomitego pisarza i publicysty mogą stanowić interesujący przewodnik po rozwijającym się wówczas nowym, socjalistycznym z ducha, architektonicznym stylu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pałac Kultury i Nauki - kosztowny dar Stalina

Ostatnia aktualizacja: 22.07.2023 05:50
"Dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego" kosztował Warszawę 170 przedwojennych kamienic i całkowitą zmianę układu urbanistycznego. Symbol braterstwa był w rzeczywistości symbolem podległości Józefowi Stalinowi. 68 lat temu oddano do użytku PKiN.
rozwiń zwiń