Czy wojna w Gazie naprawdę się skończy?

Porozumienie zawarte w egipskim Sharm el-Sheikh w sprawie zakończenia walk w Strefie Gazy bardzo cieszy, choć pozostają ogromne wątpliwości, czy rzeczywiście doprowadzi do pokoju. Wiele zależy od Donalda Trumpa, który jest autorem tego pokojowego planu. Każdą wpadkę wykorzysta Rosja do szczucia świata muzułmańsko-arabskiego przeciwko „kolektywnemu Zachodowi”.

Donald Trump uważa porozumienie ws. Gazy za nową erę w dziejach Bliskiego Wschodu

PAP/EPA/YOAN VALAT / POOL

Bezwarunkowo cieszy perspektywa wypuszczenia zakładników przetrzymywanych przez Hamas w koszmarnych warunkach już całe 2 lata. Ci ludzie nie ponoszą odpowiedzialności za sposób prowadzenia wojny przez Izrael, są natomiast ofiarami ataku terrorystycznego. Jednak propagandowy izraelski przekaz wykorzystywał ich do przekonywania świata, że informacje o katastrofalnej sytuacji mieszkańców Gazy tworzą antysemici ignorujący los porwanych 7 października 2023 r. Tak jakby cierpienie jednych uzasadniało gehennę drugich. Koniec dramatu Palestyńczyków też będzie cieszył bezwarunkowo, bez względu na to, czy Hamas złoży broń i co będzie z perspektywą rozwiązania dwupaństwowego. Mieszkańcy Strefy Gazy muszą mieć zagwarantowane prawo do bezpiecznego i godnego życia, a próby kolonizacji tego terytorium przez Izraelczyków powinna skończyć się  raz na zawsze. Bezwarunkowo.

Nie jest do końca jasne, co przekonało Hamas, że Izrael nie wycofa się z porozumienia zaraz po tym jak zakładnicy wrócą do domu. Można jednak przypuścić, iż obie strony chcą się nawzajem oszukać. Izrael nie chce kończyć wojny, a koalicjanci Netanjahu - Itamar Ben Gwir i Bezalel Smotricz - już mówią wprost, że działania zbrojne należy kontynuować do pełnego zniszczenia Hamasu. Dla Netanjahu zatrzymanie się na tym etapie też jest niezbyt opłacalne, gdyż według ostatnich sondaży przegrałby on wybory, do których pozostał tylko rok. Izraelski premier zaakceptował porozumienie, gdyż Trump go do tego zmusił. Oczywiste jest także, że Hamas nie ma zamiaru zniknąć. Przeciwnie, będzie chciał działać dalej pod zmienioną nazwą, a broń ukryć tak, by po jakimś czasie znów jej użyć.

Z planu Trumpa nie wynika, kto ma nadzorować rozbrojenie Hamasu. Raczej nie siły izraelskie, bo te przecież mają się całkowicie wycofać ze Strefy Gazy. Nie będą to również służby podległe Autonomii Palestyńskiej, gdyż została ona wykluczona z odgrywania jakiejkolwiek roli do czasu poddania się reformie. Plan Trumpa mówi o „siłach międzynarodowych”, ale to wywołuje zastrzeżenia Hamasu. Trudno sobie zatem wyobrazić, by państwa europejskie były zainteresowane wysłaniem tam sił wojskowych lub policyjnych. Jeśli byłaby to misja monitorująca, to złożenie broni Hamasu zależałoby od jego dobrej woli, tak jak to było w przypadku Hezbollahu. UNIFIL nie rozbrajał tej libańskiej organizacji, bo nie miał mandatu na stosowanie siły, a zatem Hezbollah się nie rozbroił. A obie strony, Izrael i Hezbollah, nakręcały negatywną narrację przeciwko „błękitnym hełmom”. Gdyby międzynarodowe siły w Gazie zastosowały siłę, zostałyby wplątane w nie swoją wojnę, walcząc z Hamasem w interesie Izraela. Nie sądzę, by na przykład polscy żołnierze o czymś takim marzyli.

Rosja od dawna prowadzi w świecie arabskim i muzułmańskim szeroko zakrojoną kampanię szczucia przeciwko tzw. „kolektywnemu Zachodowi”. Intencją Kremla jest przypisywanie wszystkim państwom Zachodu odpowiedzialności za działania niektórych z nich. W narracjach szerzonych przez prorosyjskie media Zachód (w tym oczywiście Polska) jest winny wszystkim cierpieniom Palestyńczyków. W mediach społecznościowych bardzo aktywny jest na przykład irański profesor Mohammad Marandi, który kształcił się wprawdzie w zakresie literatury angielskiej, ale stał się wielbicielem Rosji i Putina. Codziennie publikuje wpisy po angielsku o głodujących i zabitych palestyńskich dzieciach, opatrując je oskarżeniami „kolektywnego Zachodu” o udział w ludobójstwie Palestyńczyków. Oczywiście o ofiarach putinowskiego ataku na Ukrainę nawet się nie zająknie.

Rosja nie zgłosi się do międzynarodowych sił w Gazie, tak jak nie uczestniczy w UNIFIL-u w Libanie. W swej propagandzie kierowanej do świata arabskiego sugerować będzie, że Zachód ją wykluczył. Ale tak naprawdę nie chce narażać się na konflikt ani z Izraelem ani z Hamasem. Natomiast z całą pewnością jest zainteresowana, by „kolektywny Zachód” wdał się z Hamasem w walkę. Będzie wówczas miała nową pożywkę dla antyzachodniej propagandy.

Jeśli jednak uda się wdrożyć plan Trumpa, a następnie doprowadzić do trwałego pokoju w oparciu o rozwiązanie dwupaństwowe i rozszerzenie Porozumień Abrahamowych, uwaga świata znów skoncentruje się na rosyjskim imperializmie i jego zbrodniach. Rozwiązanie dwupaństwowe oznacza pokojową koegzystencję Palestyny i Izraela, a Porozumienia Abrahamowe – normalizację stosunków Izraela z całym światem arabskim.

Żeby to było możliwe, jest potrzebna dobra wola wielu państw, której na razie raczej nie widać. Być może jednak siły międzynarodowe w Gazie, których zadaniem będzie rozbrojenie Hamasu, składać się będą z oddziałów tureckich i arabskich. To dobre rozwiązanie, ale może być trudne do przyjęcia dla Izraela.

Wiele zależy od postawy Trumpa. Czy będzie on na tyle zdeterminowany, by zaprowadzić pokój?  Wprawdzie pokojowy Nobel w tym roku ominął amerykańskiego prezydenta, mimo że bardzo mu na nim zależało. Może go jednak dostać za rok.

Witold Repetowicz, analityk Akademii Sztuki Wojennej