Nauka

Lewitował żabę, teraz dostał Nobla

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2010 10:45
Nobla z fizyki otrzymali Andre Geim i Konstantin Novoselov za odkrycie grafenu.
Audio
  • Prof. Robert Hołyst tłumaczy, na czym polega doniosłość prac tegorocznych noblistów z fizyki

Nobla z dziedziny fizyki w 2010 roku otrzymali Andre Geim (ur. 1958) i Konstantin Novoselov (ur. 1974) "za przełomowe eksperymenty dotyczące dwuwymiarowego grafenu".

Nagrodzeni są Rosjanami, chociaż w momencie odkrycia grafenu (2004 rok) związani byli z Uniwersytetem w Manchesterze. Co ciekawe, w 2000 roku Andre Geima nagrodzono... Ig Noblem, za badania diamagnetyzmu, które zobrazował lewitującą żabą.

Grafen to jedna z alotropowych form węgla, szczególny rodzaj grafitu. Zbudowany jest z pojedynczej warstwy atomów węgla tworzących połączone pierścienie sześcioczłonowe i może być uważany za ostatni element szeregu wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych.

Grafen należy do tej samej rodziny różnych postaci węgla, co fullereny i nanorurki. Wszystkie one wyróżniają się pożądanymi przez inżynierów właściwościami fizycznymi i chemicznymi - są bardzo wytrzymałe, mają minimalną rezystancję, świetnie przewodzą zarówno prąd elektryczny, jak i ciepło. Jest jedną z najbardziej obiecujących form węgla - być może na nim oprze się technologia przyszłości.

Nobel w dziedzinie fizyki (po szwedzku Nobelpriset i fysik) jest przyznawany dorocznie przez Szwedzką Królewską Akademię Nauk. Nagroda została ustanowiona w 1895 roku w testamencie Alfreda Nobla. Po raz pierwszy została przyznana w 1901 roku, a jej laureatem został wówczas Wilhelm Conrad Röntgen, odkrywca promieniowana X. Nagroda Nobla powszechnie jest uznawana za najbardziej prestiżowe wyróżnienie, jakie może otrzymać fizyk.

Jak dotąd, od 1901 roku przyznano 103 Noble w dziedzinie fizyki. Najsłynniejszym laureatem pozstaje, oczywiście, Albert Einstein. Oprócz niego nagrodę tę odebrało 185 innych osób, w tym jedna dwukrotnie (John Bardeen). Nobla w dziedzinie fizyki w 1903 roku zdobyła także Polka, Maria Skłodowska-Curie (drugiego Nobla przyznano jej w 1911 roku w dziedzinie chemii). Żadnych laureatów nie wskazano w 1916, 1931, 1934, 1940, 1941 i 1942 roku.

(ew)

Zobacz więcej na temat: nagroda Nobla
Czytaj także

Zmarł noblista polskiego pochodzenia

Ostatnia aktualizacja: 30.09.2010 11:45
W środę zmarł urodzony w Polsce laureat Nagrody Nobla - Georges Charpak.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Rozpoczyna się tydzień noblowski

Ostatnia aktualizacja: 03.10.2010 05:00
Od 4 października codziennie będziemy poznawać nowych laureatów Nagrody Nobla.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nobel za in vitro

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2010 11:15
Laureatem Nagrody Nobla z dziedziny medycyny został Robert G. Edwards.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nobel za in vitro jest "nie na miejscu"

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2010 20:08
Watykan skrytykował przyznanie tegorocznej nagrody Nobla w dziedzinie medycyny Robertowi Edwardsowi, twórcy metody zapłodnienia in vitro.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polak wśród faworytów do Nobla

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2010 10:40
Na listach bukmacherów pierwsze miejsce zajmuje Tomas Transtoemer.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nobel z ołówka

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2010 13:04
Andre Geim i Konstantin Nowoselow dostali Nobla z fizyki za opracowanie metody tworzenia grafenu, czyli nowej formy węgla.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Tegoroczny Nobel z fizyki to przełom"

Ostatnia aktualizacja: 05.10.2010 16:13
Laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z dziedziny fizyki są Andre Geim i Konstantin Novoselov.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nobel z chemii dla twórców molekuł

Ostatnia aktualizacja: 06.10.2010 11:00
Tegorocznego Nobla w dziedzinie chemii otrzymali Richard F. Heck, Akira Suzuki i Ei-ichi Negishi.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Grafen z Polski

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2010 10:15
Polacy przyczynili się do tegorocznego Nobla z fizyki.
rozwiń zwiń