Historia

Kunsztowny przekład Biblii Jakuba Wujka

Ostatnia aktualizacja: 25.08.2023 05:43
25 sierpnia 1599 roku wydane zostało drukiem Pismo Święte w przekładzie ks. Jakuba Wujka, jezuity, teologa, pisarza religijnego, autora jednego z najbardziej znanych przekładów Biblii na język polski.
Strona tytułowa Biblii Jakuba Wujka
Strona tytułowa Biblii Jakuba WujkaFoto: Wikipedia/domena publiczna

- Przetłumaczenie Biblii na język polski miało być odpowiedzią na działania protestantów – mówiła prof. Jolanta Choińska Mika w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków".


Posłuchaj
06:44 jakub wujek - jezuita, polski tłumacz biblii ___1223_02_iv_tr_0-0_1067890089882da3[00].mp3 Audycja Andrzeja Sowy z cyklu "Kronika niezwykłych Polaków" poświęcona postaci Jakuba Wujka. (PR, 9.04.2002)

Opracowanie katolickiego przekładu Biblii na język polski było jednym z pierwszych przejawów kontrreformacji w Rzeczpospolitej. Protestantyzm zaczynał zakorzeniać się w kraju, pojawiały się pierwsze polskojęzyczne przekłady Biblii. Tradycyjnie uznający łacinę za prawowierny język Pisma Świętego Kościół katolicki musiał zareagować.

- To było pewne ryzyko, ale nie można go było nie podjąć w sytuacji, w której obóz przeciwny już dysponował tłumaczeniami – wyjaśniał prof. Janusz Tazbir w audycji Elżbiety Kollat z cyklu "Biografia dźwiękowa".

Posłchaj audycji o życiu Jakuba Wujka i o charakterystyce jego przekładu Pisma Świętego.

Zadanie dokonania przekładu Pisma Świętego przypadło jezuicie, Jakubowi Wujkowi w 1584 roku. Absolwent szkoły cystersów na Śląsku, kolegium jezuickiego we Wiedniu i teologii w Kolegium Rzymskim przejawiał naturalny talent językowy. Biblia Wujka miała zastąpić dotychczasowe, niezbyt udane tłumaczenia i stanowić przeciwwagę dla dwóch protestanckich edycji: Biblii Brzeskiej (1563) i Biblii Nieświeskiej (1572).

Tym, co odróżniało przekład Wujka od poprzedników, był kunszt i wyczucie, z jakim jezuita dokonał tłumaczenia. Nie uzyskało ono jednak pełnej akceptacji władz kościelnych. Powołana została specjalna komisja, której celem była korekta nowego tłumaczenia.

- Wujek szukał terminów zgodnych z duchem języka polskiego, natomiast komisja, która pracowała nad jego tekstem, dążyła do jak największej dosłowności – podkreślała prof. Jolanta Choińska-Mika.

Przez kilkaset lat przekład renesansowego jezuity był najważniejszym polskim tłumaczeniem Biblii.

- Stworzył arcydzieło. Słownictwo, którego używał, było niezwykle ekspresywne - mówiła na antenie Polskiego Radia językoznawczyni prof. Jadwiga Puzynina.


Posłuchaj
29:22 jakub wujek____87_00_iv_tr_0-0_132477838a222c9d[00].mp3 Audycja Elżbiety Kollat poświęcona przekładowi Biblii Jakuba Wujka. (PR, 9.01.2000) 

Historycy literatury uznają, że tylko "Psałterz Dawidowy" i "Nowy Testament" są całkowicie autorstwa Jakuba Wujka. Dopuszczona po poprawkach do druku, Biblia Wujka stała się podstawowym polskim przekładem Pisma Świętego na kilkaset lat.

- Wpływ Biblii Wujka wykraczał w XIX i do połowy XX wieku znacznie poza Kościół rzymskokatolicki. Najwięcej wydań Biblii Wujka dokonali protestanci – wyjaśniał prof. ks. Waldemar Chrostowski w audycji Elżbiety Kollat.

bm

Czytaj także

Józef Struś. Medyk sławy światowej

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2024 05:35
Nadworny lekarz Zygmunta Augusta, burmistrz Poznania i autor słynnej pracy na temat tętna zmarł 10 marca 1568 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Samuel Maciejowski. Biskup-mecenas języka polskiego

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2023 05:35
- Nasz język polski jeszcze w połowie XVI wieku był Kopciuszkiem, był ubogą sierotą, którą na Wawel wprowadził i ukoronował biskup Maciejowski. Niechże mu za to będzie chwała na wieki – mówił Zygmunt Nowakowski na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marcin Kromer – autor pierwszego przewodnika po Polsce

Ostatnia aktualizacja: 23.03.2023 05:35
434 lata temu, 23 marca 1589 roku, zmarł Marcin Kromer – biskup warmiński, humanista, historyk i sekretarz królewski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Franciszek Krasiński – tolerancyjny biskup

Ostatnia aktualizacja: 10.04.2018 06:00
Złoty wiek w dziejach Polski to zasługa nie tylko Jagiellonów, ale i światłych urzędników. Jednym z nich był biskup krakowski, który w imię interesu państwa nie obawiał się działać wbrew Stolicy Apostolskiej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Łaski. Pierwszy polski kodyfikator prawa

Ostatnia aktualizacja: 08.01.2024 05:40
- W czasach działalności Jana Łaskiego istniał ruch kodyfikacji praw, zebrania w jedną księgę podstawowych zasad funkcjonowania ustroju i państwa, do których można było się odwoływać - mówił o "Statucie Łaskiego" prof. Janusz Tazbir na antenie Polskiego Radia.
rozwiń zwiń