- Moim zdaniem brak jest woli politycznej do tego, by wykorzystać te możliwości którymi dysponuje Unia Europejska. I mam nadzieję, że Polska, nowy rząd, będą liderami w wykorzystaniu tych możliwości, w motywowaniu innych - ocenił Paweł Łatuszka, zastępca Swiatłany Cichanouskiej i szef Narodowego Zarządu Antykryzysowego.
Paweł Łatuszka wyraził nadzieję, że Polska weźmie udział w formowaniu nowej, efektywniejszej polityki UE wobec Białorusi. Właśnie jest ku temu okazja.
- W Brukseli trwa dyskusja o przyjęciu tzw. Konkluzji Rady (Council Conclusions), rekomendacji na szczeblu głów państw Unii Europejskiej. Naszym zdaniem Polska ma pełnię możliwości, żeby odegrać tu kluczową rolę - przypomniał b. ambasador Białorusi w Polsce.
Zdaniem białoruskiej opozycji, Polska mogłaby wziąć na siebie aktywną rolę w tej kwestii.
Odpowiedzialność za zbrodnie
Paweł Łatuszka powiedział także portalowi Polskiego Radia, że kluczowym elementem strategii UE wobec reżimu powinno być osądzenie i ściganie winnych zbrodni. - Dla nas w tej strategii najważniejsze jest przyciągnięcie do odpowiedzialności Łukaszenki i jego wspólników za zbrodnie popełnione przeciwko narodowi ukraińskiemu i narodowi białoruskiemu - zaznaczył. Dodał, że dużo pracy zostało wykonanej, ale trzeba teraz wykonać kolejny krok.
- Zebrane są liczne fakty, dokumenty, materiały są opracowane w sposób prawny i procesowy. Chodzi już tylko o podjęcie stosownych decyzji - zaznaczył.
Sankcje: brak sankcji dla Łukaszenki oznacza, że z luki skorzysta Rosja
- Problemem jest to, że Białoruś jest wykorzystywana w interesach Rosji, do obchodzenia sankcji, by zmniejszyć efektywność sankcji wobec Rosji. To pomaga Rosji w dalszym prowadzeniu wojny przeciwko Ukrainie - podkreślił.
"Polska najlepiej rozumie Białorusinów"
Paweł Łatuszka mówił także, że "Polska najlepiej rozumie Białoruś, przyjęła ponad 200 tysięcy Białorusinów na swoje terytorium". - Powstaje sporo problemów związanych za tym, że Białorusini nie mogą otrzymać paszportu w białoruskich ambasadach, konsulatach, ani też nie mogą przedłużyć ważności paszportu. Otrzymują status ochrony międzynarodowej w Polsce, a znajdując się w krajach trzecich, mogą zwrócić się o pomoc tylko do Polski. Są różne problemy związane z tematyką konsularną, możliwością podróży po Unii Europejskiej - dodał.
"Twórzmy silne ośrodki kultury, by potem móc odbudować na ich bazie kulturę białoruską na Białorusi"
Były minister kultury Białorusi podkreślił, że ważne jest wsparcie naszej narodowości, narodu białoruskiego, kultury, języka. Reżim Łukaszenki robi wszystko żeby zniszczyć kulturę białoruską, język białoruski - dodał.
- Ważne jest tworzenie silnych ośrodków kulturalnych w Polsce i w innych krajach europejskich. Dla nas jest to ważne, bo później one na pewno będą wykorzystane by odbudować ośrodki kultury na terenie Białorusi - zaznaczył.
Żadnych rozmów z Łukaszenką
Paweł Łatuszka wzywał, by izolować przestępczy reżim Łukaszenki.
- Ważna jest dalsza izolacja reżimu Łukaszenki. To już 30 lat, jak Łukaszenka rządzi na Białorusi 30 lat. Nie obowiązuje tam prawo. 30 lat popełnia przestępstwa w centrum Europy, 30 lat represjonuje naród europejski. Naród białoruski walczy: są tysiące więźniów politycznych, tysiące zatrzymanych za wyrażanie wsparcia dla Ukrainy. Gdy Białorusini wystąpili przeciwko tej wojnie, dostali po 20-25 lat więzienia. Niektóre osoby zostały zamordowane przez reżim - zaznaczył opozycjonista.
- To jest ogromny problem - to jest test, który przechodzi nie tylko naród białoruski, ale również Unia Europejska. Może mamy zawyżone oczekiwania wobec Unii Europejskiej j i naszych partnerów? Nie, zaprzeczam temu, my nie mamy zawyżonych oczekiwań. Moim zdaniem brak jest woli politycznej do tego, by wykorzystać tej możliwości którymi dysponuje Unia Europejska. I mam nadzieję, że Polska, nowy rząd, będą liderami w wykorzystaniu tych możliwości, które już są na biurku, wykorzystaniu materiałów, które zostały, zebrane, działaniach, które można podjąć na podstawie odpowiednich konwencji międzynarodowych - dodał na koniec.
***
Czytaj także:
***
Paweł Łatuszka podczas przemówienia po posiedzeniu Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego
Posiedzenie Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego
W poniedziałek w Warszawie odbyło się Posiedzenie Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego. Po nim miał miejsce briefing z wystąpieniami Swiatłany Cichanouskiej i jej ministrów, Pawła Łatuszki, Aliny Kouszyk, Walerego Kawaleuskiego, Olgi Harbunowej.
Paweł Łatuszka przypominał podczas briefingu prasowego po posiedzeniu Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego o kwestii dzieci ukraińskich, które są nielegalnie przewożone na terytorium Białorusi i potem także do Rosji. Jak wskazał, dwa zawiadomienia na ten temat znajdują się w Międzynarodowym Trybunale Karnym. - Oczekujemy oczywiście na odpowiednią decyzję: o wydaniu nakazu aresztowania wobec Łukaszenki i wszystkich osób, które są związane z tą procederem - mówił.
Jak dodawał podczas briefingu, reżim musi też odpowiadać za przestępstwa przeciwko ludzkości - jak przekazał według raportów, przygotowanych wspólnie z Justice Hub, litewskim centrum obrony praw człowieka, "w ciągu ostatnich trzech lat na terenie Białorusi ofiarami przestępstw przeciwko ludzkości padło 136 tysięcy Białorusinów. To również daje podstawę skierowania sprawy do Międzynarodowego Trybunału Karnego". https://www.belarus-nau.org/en/post/crimes-against-humanity-in-belarus
- I tu mamy nadzieję, że we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, uda nam się skierować te wszystkie materiały do Trybunału w Hadze i rozpocząć proces przeciwko Łukaszence - zaznaczył.
Polityk powiedział, że sankcje powinny być efektywne. Niestety ostatnio polityka Unii Europejskiej nie jest skuteczna - sankcje są stosowane przeciwko Rosji, a nie są wprowadzane w stosunku reżimu Łukaszenki. - W ciągu ostatniego roku faktycznie nie wprowadzono realnych, silnych sankcji wobec reżimu Łukaszenki, to stworzyło ogromny luki i duże możliwości obejścia tych sankcji. Pozwala to Putinowi korzystać z usług Łukaszenki i jego reżimu. To zmniejsza efektywność polityki sankcyjnej w stosunku do Rosji i to daje możliwość Łukaszence, by jeszcze bardziej pomagać Rosji w dalszym prowadzeniem wojny przeciwko Ukrainie. Oczywiście wspieramy Ukrainę, oczywiście jesteśmy po stronie Ukrainy i życzymy Ukrainie zwycięstwa - dodał.
- Trzeba dodać, że Łukaszenka jest również odpowiedzialny za akt agresji przeciwko Ukrainie, bo udostępnił terytorium Białorusi armii rosyjskiej, by zaatakowała Ukrainę - przypomniał.
- Mamy już dość tej sytuacji, nastał czas kiedy świat demokratyczny powinien postawić czarny krzyż na Łukaszence. On torturuje naród białoruski, jest zbrodniarzem, i powinien za to odpowiadać przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości. Liczymy, że Polska będzie liderem i pomoże nam w tej ważnej sprawie - dodał, kończąc swoje wystąpienie na briefingu w Muzeum Wolnej Białorusi.
***
***
Rozmawiała i opracowała Agnieszka Marcela Kamińska, PolskieRadio24.pl
