Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

Narodowy Instytut Dziedzictwa

Nasze niematerialne: Zabawkarstwo drewniane ośrodka Łączna - Ostojów

W ośrodku wokół Ostojowa i Łącznej można mówić o ciągłości produkcji zabawek drewnianych od drugiej połowy XIX wieku. Choć obecnie tradycja ta jest utrzymywana tylko przez pojedynce osoby, jej znaczenie kulturowe i historyczne dla regionu pozostaje niezaprzeczalne Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe zabawki świętokrzyskie

Nasze niematerialne: Zabawkarstwo żywiecko-suskie

Pierwsze wzmianki dotyczące zabawkarstwa na terenie leżącym między Żywcem a Suchą Beskidzką wpisują się w XVIII w. Jednak dopiero w połowie XIX w. zabawkarstwo zaczęło intensywnie się rozwijać. Chociaż zabawki były produktem ubocznym przy wyrobie różnych przedmiotów z drewna, ich sprzedaż przynosiła dochód. Po pewnym czasie zabawkarstwo stało się samodzielną działalnością rzemieślniczą.  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Żywiec zabawki

Nasze niematerialne: Bartnictwo

Bartnictwo jest zestawem praktyk, wiedzy i tradycji dotyczących pszczoły miodnej, jej zwyczajów, upodobań i zachowań w interakcji z człowiekiem oraz otaczającą przyrodą. Polega na przekonaniu, że pszczoła najlepiej żyje i rozwija się wysoko nad ziemią, a człowiek nie powinien ingerować w rozwój rodziny pszczelej. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe

Nasze niematerialne: Plecionkarstwo na Śląsku Opolskim

Plecionkarstwo to wielowiekowe rzemiosło i jedna z najstarszych umiejętności, jaką posiadł człowiek. Sztuka wyplatania na Śląsku Opolskim również ma długą historię. Podczas badań archeologicznych na Ostrówku w Opolu odkryto plecionki służące jako wyściółka podłóg budynków gospodarczych i mieszkalnych, a także płotów plecionych w X wieku. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe

Nasze niematerialne: Krzyżyki z palmy wielkanocnej – zwyczaj z terenów Opolszczyzny

Tworzenie krzyżyków z palmy wielkanocnej jest zwyczajem charakterystycznym dla społeczności rolniczych zamieszkujących okolice Strzelec Opolskich, Olesna i Opola. Początki zwyczaju są trudne do ustalenia, z pewnością jednak funkcjonował on w pełni już w XIX w.  Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec dziedzictwo narodowe Wielkanoc opolskie

Nasze niematerialne: Oklejanka kurpiowska z Puszczy Białej

Pierwotnie na obszarze Puszczy Białej pisanki służyły do ozdabiania szklanych półek kredensów, bożonarodzeniowych choinek, ale przede wszystkim były tradycyjną dekoracją wielkanocnej święconki oraz świątecznego stołu. Pisanki wykorzystywano także jako podarki. Podczas obchodów dyngusowych, które zawsze miały zabarwienie miłosne, dziewczęta wręczały chłopcom pisanki wykonane własnoręcznie. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Wielkanoc

Nasze niematerialne: Babski Comber na Śląsku Opolskim

Babski Comber na Śląsku Opolskim jest popularnym zwyczajem okresu końca karnawału. Combry organizowane są przez wiele grup kobiet na terenie całego województwa, a uczestniczą w nich również niemal wyłącznie kobiety. Do czasu II wojny światowej funkcjonował on jako obrzęd przejścia dla młodych mężatek inicjowany przez starsze zamężne gospodynie. Później stał się zabawą dla wszystkich kobiet z danej miejscowości bez względu na stan cywilny. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe karnawał

Nasze niematerialne: Tradycje dudziarskie w Wielkopolsce

Tradycje dudziarskie w Wielkopolsce obejmują szerokie spektrum zjawisk, na które składają się w szczególności: muzyczna praktyka wykonawcza, wyrób instrumentu i właściwy muzyce tradycyjnej ustny przekaz międzypokoleniowy w formie relacji „mistrz-uczeń” oraz tzw. „metodą nutową”. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe dudy

Nasze niematerialne: Wyścigi kumoterek

Wyścigi kumoterek to zawody dwuosobowych zespołów ścigających się na śnieżnym torze w kumoterkach, czyli charakterystycznych dla regionu Podhala sankach. Często są one arcydziełami sztuki snycerskiej, wykonywane z lokalnych gatunków drewna, zdobione ażurowymi wzorami i jesionową plecionką, na siedzisko kładzie się słomę lub siano i wykłada się je kraciastą góralską derką z frędzlami. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Podhale zima

Nasze niematerialne: Umiejętność wytwarzania instrumentu i praktyka gry na kozie (dudach podhalańskich)

Na Podhalu koza (dudy podhalańskie) dobre znana jest co najmniej od XVI wieku. Prawdopodobnie przybyła z wędrującymi przez Karpaty Wołochami. Choć instrument (jeden z najstarszych pasterskich znanych w regionie) zaczął zanikać w XIX wieku, dziś odradza się ze zdwojoną siłą, przyciągając młodych pasjonatów gry. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe dudy Podhale Trebunie-Tutki

Nasze niematerialne: Cymbały - umiejętność budowania i praktyka gry w Polsce południowo-wschodniej

Każdy region naszego kraju może poszczycić się instrumentami charakterystycznymi tylko i wyłącznie dla danego obszaru. Często, instrumenty te są dla mieszkańców poszczególnych regionów, na tyle ważne, że ich budowa i praktyka gry otrzymują swoje miejsce na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. W dzisiejszym odcinku przyjrzymy się instrumentowi, charakterystycznemu dla muzyki ludowej Polski południowo-wschodniej. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Rzeszów podkarpackie

Nasze niematerialne: Polonez – taniec polski

Niegdyś tańczono go na dworach królewskich, magnackich i szlacheckich. Dziś tańczymy go na placach i ulicach, pod gołym niebem i na przestronnych salach, na scenach, a czasem i w domach. Tańczą go dorośli, młodzież i dzieci, umysły ścisłe i humanistyczne. Bite zostają kolejne rekordy, organizowane są szeroko zakrojone akcje. Rozpoczynamy nim wesela, bale karnawałowe, a wreszcie - studniówki. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Polesie Nowy Rok kolędy

Nasze niematerialne: Brodacze ze Sławatycz – zwyczaj pożegnania starego roku

Jest na świecie takie miejsce, w którym przez trzy ostatnie dni roku po ulicach wsi błąkają się brodate stworzenia, pohukiwaniem i pokrzykiwaniem przepędzające to, co złe w minionym roku. To miejsce znajduje się w Polsce, leży na Polesiu i zwie się Sławatycze. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Polesie Nowy Rok kolędy

Nasze niematerialne: Tradycje kulturowe Chazów/Hazów

W wielu regionach Polski, podtrzymywanie lokalnych tradycji zapewnione jest dzięki kultywującym je zespołom regionalnym. Tak na przykład dzieje się w mikroregionie Chazów w południowo-zachodniej Wielkopolsce, gdzie działające przez dziesięciolecia zespoły Wisieloki czy Chojnioki z dbałością wypełniają lokalne tradycje swojego regionu. Przed wieloma laty przybyli tu osadnicy z północnego Śląska, dzięki izolacji spowodowanej powodziami, wykształcili tu odrębną tożsamość i specjalizację w melioracji, rybołówstwie oraz produkcji węgla drzewnego. Do dziś mikroregion Chazów cechuje się unikalną gwarą z mazurzeniem oraz tradycją muzyczną, w której dominują kapele ludowe wykonujące muzykę na dudach i skrzypcach. Zobacz więcej na temat:  folk folklor muzyka ludowa kultura ludowa sztuka ludowa etnografia Aleksandra Stec world music dziedzictwo narodowe Wielkopolska