Wikingowie opuścili Grenlandię przez zmiany klimatu? Nowe ustalenia naukowców

Zdaniem naukowców z Uniwersytetu Harvarda główną przyczyną opuszczenia przez Wikingów Grenlandii były zmiany klimatyczne. Najnowsze badania wykazują, że w czasie kilkusetletniego pobytu kolonizatorów na wyspie nastąpił znaczący wzrostu poziomu mórz, co nastąpiło mimo trwającego ochłodzenia klimatu.

Eryk Rudy dociera do wybrzeży Grenlandii. Ilustracja Carla Rasmussena z 1875 roku

Foto: Forum

Nagłe opuszczenie Grenlandii przez Wikingów stanowi jedną z największych zagadek związanych z podbojami i działalnością skandynawskich wojowników. Dotychczas w świecie nauki istniało kilka hipotez, dlaczego kolonizatorzy tak nagle opuścili zamieszkiwaną od niemal pięciuset lat wyspę.

Bliżej temu problemowi postanowili przyjrzeć się naukowcy z Uniwersytetu Harvarda, którzy rezultaty swoich badań opublikowali w ostatnim czasie na łamach czasopisma naukowego "Proceedings of the National Academy of Sciences" (PNAS).

Wzrost poziomu mórz

Po analizie danych geomorfologicznych i paleoklimatycznych oraz modelowaniu wzrostu pokrywy lodowej, naukowcy doszli do wniosku, że główną przyczyną opuszczenia Grenlandii przez Wikingów było podnoszenie się poziomu mórz. Badacze z Uniwersytetu Harvarda udowodnili, że przez kilkaset lat pobytu skandynawskich kolonizatorów na wyspie, poziom mórz podniósł się o ponad 3 metry. Ich zdaniem wzrost ten jest od dwóch do sześciu razy większy niż ten, który zaobserwowano w XX wieku.

Wynik badań jest o tyle zaskakujący, że Wikingowie opuścili Grenlandię w początkach tzw. małej epoki lodowcowej, gdy nastąpiło znaczące ochłodzenie klimatu. Z kolei wzrost poziomu mórz kojarzy się raczej ze zjawiskiem, z którym mamy do czynienia dziś, czyli wzrostem temperatury na naszej planecie. Tak jest w istocie, ale nawet podczas powiększania się pokrywy lodowej, miejscami może dochodzić do podwyższenia poziomu wody w morzach.

Zdaniem naukowców to właśnie miało miejsce na Grenlandii. W swoim artykule opublikowanym w PNAS wskazali, że powodami podnoszenia się poziomu mórz u wybrzeży wyspy mogło być m.in. zapadania sią lądu oraz grawitacyjne przyciąganie wody w kierunku rosnącej pokrywy lodowej.

Czytaj także:

• Leif Eriksson. Wiking, który wyprzedził Kolumba
• Wikingowie zabierali czworonożnych pupilów na zamorskie wyprawy

***

Wikingowie słynęli przede wszystkim jako budzący postrach wojownicy, ale również jako żeglarze i kolonizatorzy. W czasie swoich licznych wypraw eksplorowali inne części Europy, a także ziemie znacznie oddalone od Starego Kontynentu. Do wybrzeży Grenlandii dotarli pod koniec X wieku. Swoje osady na niemal pozbawionej drzew wyspie budowali dzięki drewnu sprowadzanemu z Europy Północnej oraz Ameryki Północnej.

Skandynawscy kolonizatorzy opuścili wyspę nagle w połowie XV wieku. Wśród powodów tej decyzji dotychczas wymieniano przede wszystkim niepokoje społeczne, zawirowania gospodarcze czy kwestie polityczne. Najnowsze badania wykazały, że do punktu krytycznego w dziejach wikińskiego osadnictwa na Grenlandii doprowadziły zmiany klimatu. Znaczący wzrost poziomu morza okazał się ogromnym kłopotem dla kolonizatorów, którzy swoje osady stawiali w niedalekiej odległości od wybrzeża. 

National Geographic/Interesting Engineering/th