Historia

Generalne Gubernatorstwo – od dziś panują tu Niemcy

Ostatnia aktualizacja: 12.10.2023 05:45
- Znajdujemy się na tym obszarze dla ugruntowania niemieckiego panowania, dla wprowadzenia w życie władczych aspiracji niemieckich. Rzesza niemiecka nie jest gościem w tym kraju. My przebywamy tu po to, aby kraj ten zniemczyć na wieki i nieodwracalnie – pisał w 1943 roku generalny gubernator Hans Frank.
Zniszczenie Pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie przez hitlerowców dnia 17.08.1940, Narodowe Archiwum CyfroweWikimedia Commons
Zniszczenie Pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie przez hitlerowców dnia 17.08.1940, Narodowe Archiwum Cyfrowe/Wikimedia CommonsFoto: NAC

12 października 1939 roku Adolf Hitler wydał dekret o zarządzie okupowanych ziem polskich. Część terytorium, która nie została wcielona do Niemiec, utworzyła Generalne Gubernatorstwo ze stolicą w Krakowie i Hansem Frankiem na czele.

- Hitler zdecydował, żeby Polskę podzielić na odrębnie potraktowane segmenty – mówił historyk, prof. Andrzej Chojnowski w jednej z audycji z cyklu "1939 – rok pokoju, rok wojny", nadanej w Polskim Radiu w 2009 roku. - Część terytoriów Rzeczypospolitej: Pomorze, Wielkopolskę, Śląsk wcielono do Rzeszy, ziemie na wschodzie zajęli sowieci, a na pozostałej części terytorium powstał twór, który nazwano Generalnym Gubernatorstwem. To miała być forma tymczasowej kolonii, która traktowana była przez Niemców jako rezerwuar surowców, siły roboczej, w odległej perspektywie przeznaczona do zgermanizowania.


Posłuchaj
05:00 1939 - rok pokoju, rok wojny - aud. Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy.mp3 1939 - rok pokoju, rok wojny - aud. Doroty Truszczak i Andrzeja Sowy (2009)

 

Fakt ten potwierdzał wielokrotnie na kartach swego "Dziennika" Hans Frank:

"Generalna Gubernia została powołana przez Führera w 1939 roku jako swoisty, wyjątkowy twór administracyjny. Jest ona, że tak powiem, utajonym stanem wyjątkowym. Świadczy o tym m.in. fakt, że zachowaliśmy tu doraźne sądy policyjne, organy uprawnione do natychmiastowego wykonywania wyroków. Utrzymując ten stan wyjątkowy, posunęliśmy się tak daleko, że zmuszamy tutejszą ludność do ofiar, jakich nie musi ponosić ludność żadnych innych terytoriów" – pisał w lipcu 1943 roku. Miesiąc później odnotował:

"Musimy bezwzględnie wykorzystać czas wojny, aby jak najbardziej zniszczyć i rozbić polską siłę narodową. Musimy z całą brutalnością i bez względu na skutki ogałacać ten kraj ze wszystkiego. Musimy przemocą wysiedlać, wywłaszczać i wyrywać z korzeniami (…). Czas pokaże, czy daleko idące restrykcje wobec Polaków są skuteczną bronią przeciwko nim. Surowe środki wykonawcze, które stosujemy w Warszawie, Krakowie i innych miejscowościach mają tylko na celu pokazać, że w tym kraju nadal panują Niemcy".

Dziennik Hansa Franka stał się jednym z głównych elementów materiału dowodowego podczas procesu w Norymberdze. Frank zasiadł na ławie oskarżonych wśród największych zbrodniarzy wojennych. W roku 1947 władze amerykańskie przekazały dziennik Polsce, po czym udostępniono go historykom polskim i obcym, aby służył za jedno z podstawowych źródeł przy opracowywaniu publikacji naukowych na temat II wojny światowej.


Posłuchaj
27:36 Hans Frank.mp3 Kim był Hans Frank - aud. Sławomira Szofa z cyklu "Postacie XX wieku" z udziałem dr Cezarego Króla. (PR, 24.10.1999)

 

Oryginał "Dziennika" przechowywany jest w archiwum Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Składa się z 40 tomów i ma ponad 20 tys. stron.


Posłuchaj
12:49 Fragm. Dzienników H. Franka - skr.mp3 Posłuchaj fragmentów zapisków, jakie Hans Frank napisał w czasie swego kilkuletniego panowania w Generalnej Guberni.

bs

Czytaj także

Niemiecki pretekst do napadu na Polskę

Ostatnia aktualizacja: 01.09.2018 14:50
"Stworzę propagandowy powód rozpoczęcia wojny; nieważne, czy będzie on wiarygodny" - zapewniał swoich generałów Führer na posiedzeniu sztabu głównego 22 sierpnia 1939 roku. Takim właśnie powodem była prowokacja gliwicka.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Karol Estreicher. Ocalił polskie skarby przed Niemcami

Ostatnia aktualizacja: 30.09.2022 05:45
Od chwili wkroczenia wojsk niemieckich na ziemie polskie Karol Estreicher rozpoczął dzieło ratowania skarbów naszej kultury, w tym ołtarza Mariackiego, ukrytego przez okupanta w Norymberdze oraz arrasów wawelskich.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Oskar Schindler. Niemiec, który ratował Żydów

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2023 05:40
Był niemieckim przemysłowcem, który uratował swoich żydowskich pracowników przed zagładą w obozie koncentracyjnym w czasie II wojny światowej. Po wojnie został odznaczony tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. 9 października mija 49. rocznica jego śmierci. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Kronika zamordowanego świata", czyli krakowskie życie Żydów podczas okupacji niemieckiej

Ostatnia aktualizacja: 13.02.2018 11:39
Katarzyna Zimmerer w swojej książce opowiada historię krakowskich Żydów. Dziennikarka przyjrzała się społeczności, jak również realiom panującym w getcie w początkowym okresie II wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Sonderaktion Krakau". Brutalny atak na polską inteligencję

Ostatnia aktualizacja: 06.11.2023 05:50
- Moment przeprowadzenia nas z dworca do obozu w Sachsenhausen to najstraszniejsze wspomnienie z tamtych dni. Pędzono nas w morderczym tempie, między nami byli ludzie starzy, chorzy, którzy upadali ze znużenia, bito ich i tłuczono kolbami - mówił prof. Jan Marian Gwiazdomorski, świadek "Sonderaktion Krakau".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Czas terroru. Polityka eksterminacyjna III Rzeszy

Ostatnia aktualizacja: 16.09.2022 20:15
Po zajęciu ziem polskich we wrześniu 1939 roku rozpoczęto masowe prześladowania ludności polskiej. Egzekucje, więzienia, łapanki i transporty do obozów wiązały się ze śmiercią niezliczonych ofiar. Intelligenzaktion czy akcja AB miały na celu wyeliminowanie polskich elit państwowych między innymi nauczycieli, księży, przedstawicieli ziemiaństwa, wolnych zawodów, działaczy społecznych i politycznych oraz emerytowanych wojskowych.
rozwiń zwiń