Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

1939

Panika i chaos w Warszawie. Feralny apel płk Umiastowskiego

Wojenny chaos sprzyja nieporozumieniom i brzemiennym w skutki błędom. Nie inaczej było w pierwszych chwilach II wojny światowej. W nocy z 6 na 7 września 1939 roku przed mikrofonem Polskiego Radia stanął ppłk Roman Umiastowski, szef propagandy w sztabie Naczelnego Wodza. Wygłosił apel, w którym wzywał zdolnych do noszenia broni mężczyzn do opuszczenia miasta. Jego wypowiedź wywołała panikę.  Zobacz więcej na temat:  HISTORIA II wojna światowa wrzesień Roman Umiastowski Konrad Libicki

"1 września obudziły mnie syreny". Świadkowie o początku II wojny

– O szóstej rano pierwszego września rozległ się potworny hałas. Cały dom drżał. Zerwaliśmy się. Przez okno widzieliśmy, jak od strony Krosna szły dymy – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu grafik i malarz Franciszek Starowieyski. Takich osobistych wspomnień o okolicznościach wybuchu II wojny światowej zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej. Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa wrzesień wspomnienie Niemcy Warszawa

"Wojna jest, panowie, wyłazić z wody!". Posłuchaj wspomnień z 1 września 1939 roku

"Gdzie byłem, co robiłem w piątkowy poranek 1 września 1939 roku?". O tym szczególnym momencie – który okazał się punktem zwrotnym w dziejach świata, po którym już nie było tak samo – opowiadali przed laty przed mikrofonem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa m.in. dziennikarze i artyści. Dużo w tych historiach codzienności i najzwyklejszych spraw. Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa wrzesień wspomnienie III Rzesza II RP Niemcy

Słowacja. Trzeci najeźdźca II RP we wrześniu 1939 roku

1 września 1939 przez granicę polską wtargnęły nie tylko wojska niemieckie. Na południu kraju granicę przekroczyła licząca ponad 12 tysięcy żołnierzy armia słowacka. Zajęte przez nią terytorium było nieporównywalnie mniejsze niż tereny, które padły ofiarą III Rzeszy i ZSRR, ale słowacka okupacja części terenów II RP była faktem. Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa Słowacja kampania wrześniowa Niemcy nazizm II RP

Enigma. Jak Polacy przekazali aliantom tajemnicę nazistów

"Im więcej Polacy mówili o swoich maszynach, tym bardziej Knox gotów był słuchać. Miał powrócić do Londynu ze świadomością, że zapewne pierwszy raz w życiu spotkał kogoś dorównującego mu intelektem" – pisał Dermot Turing o wrażeniu Brytyjczyków z konferencji kryptologicznej w Pyrach, podczas której Polacy przekazali Brytyjczykom sekret złamania kodu Enigmy. Zobacz więcej na temat:  Enigma II RP II wojna światowa II Rzeczpospolita Marian Rejewski

Gdańsk ceną za pokój? Zuchwałe wystąpienie Hitlera z kwietnia 1939 roku

28 kwietnia 1939 roku Adolf Hitler rozpoczął przemówienie w Reichstagu. Stwierdził w nim, że pakt o nieagresji zawarty z Polską zaledwie pięć lat wcześniej już nie obowiązuje. Tydzień później na wypowiedź niemieckiego kanclerza stanowczo zareagował polski minister spraw zagranicznych Józef Beck, stwierdzając, że "Polska od Bałtyku odepchnąć się nie da".  Zobacz więcej na temat:  Adolf Hitler Józef Beck III Rzesza przemówienie historia Polski HISTORIA Wielka Brytania Francja

Wiktor Thommée. Bohaterski obrońca twierdzy Modlin

Generał, którego 143. rocznica urodzin przypada 30 grudnia, zebrał osieroconą Armię "Łodź" i zdołał wycofać ją w kierunku Warszawy. - W znakomity sposób dowodził obroną modlińskiej twierdzy. Należy do bardzo jasnych postaci września 1939 - oceniał go na antenie Polskiego Radia prof. Paweł Wieczorkiewicz. W Archiwum Polskiego Radia zachowała się relacja generała o tamtych dniach. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA II wojna światowa Wojsko Polskie Bartłomiej Makowski