oświecenie w PolskieRadio.pl

Wojciech Bogusławski. Jeden z twórców polskiej opery narodowej

Jan Jaśkiewicz był w czołówce umysłów polskiego Oświecenia

W panteonie polskich naukowców czasu schyłku I Rzeczpospolitej obok Hugona Kołłątaja, Stanisława Staszica i braci Jana i Jędrzeja Śniadeckich swoje miejsce ma też nazwisko Jana Jaśkiewicza. Tym większą niesprawiedliwością jest to, że postać akademika związanego ze Lwowem jest dziś niemal zapomniana.

Grzegorz Piramowicz. Współtwórca polskiej edukacji

Należał do grona oświeceniowej elity intelektualnej kraju, nadającej kierunek jego rozwojowi. Był architektem rodzącego się systemu szkolnictwa świeckiego, które postrzegał jako narzędzie służące rozwojowi i dobrobytowi ojczyzny. 14 listopada mija 223. rocznica jego śmierci.

Paryskie katakumby. Podziemny cmentarz zbudowany z kości

Przed wejściem dla turystów widnieje napis: "Stój! To imperium śmierci!". Tego ostrzeżenia brak przed nielegalnymi włazami. Niejeden śmiałek, który z nich korzysta, gubi się w podziemnym labiryncie. Ale nigdy nie jest sam. Towarzystwa dotrzymuje mu sześć milionów szkieletów. Kilka metrów pod paryskimi ulicami spotkamy bowiem więcej paryżan, niż na powierzchni.

III rozbiór Polski. Zachwianie równowagi w Europie

- Trzy upiorzyce wyssały z Polski życie państwowe. Były to siostry rodzone – konfederacja barska, radomska i targowicka. Najbardziej winną upiorzycą była konfederacja barska, gdyby nie ona państwo polskie nie upadłoby w XVIII wieku – pisał Stanisław Cat-Mackiewicz.

"Podróże Guliwera" dla dorosłych. "Po tej książce człowiek nie będzie spokojny"

– Kolejne pokolenia odnajdują tu swoje własne niepokoje i problemy – mówił prof. Józef Rurawski w Polskim Radiu o "Podróżach Guliwera" Jonathana Swifta. Ta jedna z najsłynniejszych powieści literatury angielskiej czytana w całości, bez tradycyjnych "skrótów dla młodzieży", okazuje się książką uniwersalną i bardzo gorzką.

251 lat temu powstało "pierwsze ministerstwo oświaty" - Komisja Edukacji Narodowej

Jak doszło do tego, że 14 października 1773 roku – w czasie trwania Sejmu Rozbiorowego –utworzono pierwszą w Polsce i w Europie państwową instytucję oświatową? 251. rocznica powołania KEN to doskonała okazja, by na to pytanie spróbować znaleźć odpowiedź.

August III Sas. Król czasów rozpasanych w formie i pustych w treści

30 lat panowania ostatniego Wettyna na polskim tronie to czas względnego spokoju i dobrej koniunktury gospodarczej. "Za króla Sasa jedz, pij i popuszczaj pasa" mówiła szlachta, a chłopi dodawali "Za króla Sasa mnogo chleba i miasa [mięsa]". Co z tego, skoro to właśnie wtedy nastąpiło apogeum wewnętrznego rozkładu państwa.

"Mickiewicz? To polski Petrarka". Maurycy Mochnacki jako apostoł romantyzmu

Był jednym z pierwszych, którzy poznali się na geniuszu Adama Mickiewicza. W słynnym sporze romantyków z klasykami stanął po stronie nowej poezji. Maurycy Mochnacki - publicysta, uczestnik powstania listopadowego - należał do najważniejszych teoretyków epoki, która miała się stać dla naszej kultury przełomowa.

Franciszek Zabłocki. Komediopisarz, reformator, patriota

10 września 1821 roku zmarł Franciszek Zabłocki. Był jednym z najwybitniejszych osiemnastowiecznych polskich komediopisarzy, autorem ponad sześćdziesięciu sztuk teatralnych - w tym "Fircyka w zalotach" - a także twórcą licznych satyr i paszkwili okresu Sejmu Wielkiego.

oświecenie

Wojciech Bogusławski. Jeden z twórców polskiej opery narodowej

Hrabina Cosel. Faworyta króla Augusta II Mocnego

"Monitor". Najważniejsze czasopismo polskiego oświecenia

Ignacy Krasicki. Duchowny władający słowem

Jak Franciszka Radziwiłłowa przerobiła Moliera na polski

Stanisław Staszic. Oświeceniowy myśliciel, naiwny polityk

Sejm w Grodnie zatwierdził drugi rozbiór Polski

Wolter – gwiazda filozofii i hipokryta