Historia

Synod w Clermont. Początek wypraw krzyżowych

Ostatnia aktualizacja: 18.11.2023 05:40
"Bracia wasi, żyjący na wschodzie, pilnie potrzebują waszej pomocy. Jak bowiem wielu z was już słyszało, napadli ich Turcy i Arabowie i podbili terytorium Romanii" – tak brzmiało wezwanie do pierwszej krucjaty wygłoszone 926 lat temu przez papieża Urbana II.
Papież Urban II na synodzie w Clermont
Papież Urban II na synodzie w Clermont Foto: Wikipedia/domena publiczna

18 listopada 1095 roku na synodzie w Clermont papież Urban II ogłosił świętą wojnę ze światem islamu, czym zapoczątkował wyprawy krzyżowe.

Wystarczająco dużo powodów, aby wyzwolić Ziemię Świętą

Przyczyn rozpoczęcia wypraw krzyżowych było bardzo wiele. Geneza krucjat nie ogranicza się jedynie do kwestii religijnych, choć owszem, sprawa wyzwolenia Grobu Chrystusa była niezwykle ważna. Kilkanaście lat przed rozpoczęciem pierwszej wyprawy krzyżowej Turcy seldżuccy zabronili chrześcijanom wstępu do Jerozolimy, co wywołało wzburzenie chrześcijan. Papież Urban II obiecał wszystkim uczestnikom krucjaty nagrodę za udział w wyprawie – odpust zupełny.

Posłuchaj
59:29 wyprawy krzyżowe.mp3 O początku wypraw krzyżowych w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub Ludzi Ciekawych Wszystkiego" opowiadają prof. Marek Barański i prof. Maria Starnawska. (PR, 20.11.2010) 

– Wszystkim idącym tam w wypadku ich zgonu na lądzie czy w morzu lub w boju z poganami od tej chwili odpuszczone będą grzechy. To przyrzeczenie idącym daję ja jako upoważniony przez Boga – mówił papież na synodzie w Clermont.

Do rozpoczęcia wojen krzyżowych doprowadziła także postępująca ekspansja islamu, który coraz bardziej zagrażał Cesarstwu Bizantyńskiemu. Turcy Seldżuccy zajęli większość jego ziem w Azji Mniejszej i cesarz Aleksy I Komnen wezwał zachodnie rycerstwo do pomocy.

– Myślał, że rycerze przybędą i będą walczyć pod jego rozkazami w imieniu Bizancjum, a oni starali się być niezależni – mówił prof. Marek Barański w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego".

Papież postanowił wykorzystać okazję do zdobycia wpływów politycznych. – Przez cały XI wiek dochodzi do wzrostu niezależności Kościoła do władzy świeckiej i poczucia powszechności Kościoła, podporządkowanego papieżowi. Zorganizowanie wyprawy wszystkich chrześcijan było zatem dla papieża podkreśleniem tego, że jest przywódcą całego chrześcijaństwa – dodawała prof. Maria Starnawska.

Cel - Jerozolima

I krucjatę poprzedziła przeprowadzona w 1096 roku tzw. wyprawa ludowa. Zbieranina ubogich chłopów, skuszonych obietnicą życia wiecznego za wyzwolenie Jerozolimy, została szybko rozgromiona przez Turków niedługo po przekroczeniu Bosforu.

Wyprawa rycerska wyruszyła niedługo później, jeszcze w 1096 roku. Dołączyło do niej także wielu synów posiadaczy ziemskich z całej Europy, którzy nie mogli liczyć na odziedziczenie majątków.

Frederick_II_663.jpg
Fryderyk II - pokojowa krucjata wyklętego cesarza

Krzyżowcy przebyli długą, naznaczoną podbojami i sojuszami, drogę ku Jerozolimie, by ostatecznie zdobyć ją w lipcu 1099 roku. Krzyżowcom – co przypomniał prof. Marek Barański – udało się opanować Święte Miasto bardziej podstępem niż siłą. Według przekazów zdobywcy zgotowali obrońcom i mieszkańcom Jerozolimy straszliwą rzeź. Ginęli nie tylko muzułmanie, ale też chrześcijanie, którzy tam mieszkali.

Jednak czy można postępowanie ówczesnych ludzi osądzać według obecnych kryteriów, czy było to ludobójstwo?

- Absolutnie nie możemy naszych obecnych pojęć przenosić do tamtych czasów. W owym czasie było zupełnie normalne, że kiedy jakiekolwiek wojsko zdobywa miasto, to robi masakrę i rabuje. I tak zachowali się jedni i drudzy. – mówi historyk prof. Marek Barański.

Krzyżowcy po opanowaniu Ziemi Świętej założyli chrześcijańskie państwa, które istniały jeszcze długie lata po zakończeniu pierwszej wyprawy krzyżowej. Ostatnie miasto w posiadaniu chrześcijan - Akka - zostało zajęte przez muzułmanów w 1291 roku.

jp/mk/sa/im

Czytaj także

Ryszard Lwie Serce – rycerska legenda

Ostatnia aktualizacja: 03.09.2023 05:30
Uczyniono z niego symbol szlachetności i idealnego rycerza. Czy Ryszard Lwie Serce słusznie przeszedł do legendy?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Fryderyk Barbarossa. "Chciał być wielkim władcą i wielkim rycerzem"

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2023 05:35
- Był ostatnim cesarzem uniwersalnego Cesarstwa Rzymskiego w starym typie - mówił o Barbarossie prof. Wojciech Fałkowski w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Na historycznej wokandzie".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerozolima - miasto trzech religii

Ostatnia aktualizacja: 30.07.2018 06:02
Dla Żydów, chrześcijan i wyznawców islamu to jedno z najświętszych miejsc. Jego nazwa pochodzi podobno od słowa "szalom", czyli "pokój". To jednak pokoju zawsze brakowało murom Jeruzalem.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Fryderyk II - pokojowa krucjata wyklętego cesarza

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2023 05:35
28 czerwca 1228 roku cesarz Fryderyk II Hohenstauf wyruszył na wyprawę krzyżową. Jego misja różniła się znacząco od dotychczasowych ekspedycji do Ziemi Świętej: nie była zbrojną kampanią europejskiego rycerstwa, a raczej delikatną misją dyplomatyczną.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa pod Poitiers - zwycięstwo nad Saracenami

Ostatnia aktualizacja: 25.10.2023 05:30
25 października 732 roku w bitwie pod Poitiers Karol Młot, władca państwa Franków, odniósł zdecydowane zwycięstwo nad saracenami. Na polu bitwy starły się ze sobą nie tylko dwie armie, ale także dwie cywilizacje. Tym samym zahamował ekspansję islamu w Europie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ludwik IX Święty. Wzór chrześcijańskiego władcy

Ostatnia aktualizacja: 25.08.2023 05:40
– Stolica Apostolska uznała, że był "super homo", czyli super człowiekiem. Chodziło o to, że cnoty, jakimi charakteryzował się Ludwik Święty, były ponadprzeciętne i zwykły człowiek nie byłby zdolny do aż takiej doskonałości ducha – mówił prof. Jerzy Pysiak o francuskim władcy w audycji Polskiego Radia z 2016 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

U wybrzeży Izraela wyłowiono miecz krzyżowca. Przeleżał w morzu 900 lat

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2021 05:45
Ostrze około metrowej długości, w całości pokryte pancerzami pąkli i muszlami innych zwierząt, zostało wydobyte z dna morskiego w pobliżu góry Karmel w Izrealu przez nurka-amatora Shlomiego Katzina.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Podręczniki dobrego umierania. "Chwila śmierci decyduje o wszystkim"

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2023 06:00
W późnym średniowieczu pojawiły się utwory, które miały przygotować chrześcijanina na najważniejszy – według ówczesnych wierzeń – moment życia: na śmierć. Głównym celem tych dzieł było dostarczenie odbiorcy jak największej liczby praktycznych porad. Stawka bowiem była ogromna.
rozwiń zwiń
Czytaj także

1490 lat temu rozpoczęto budowę Hagii Sophii, perły bizantyjskiej architektury

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2022 05:40
– Ten, kto wejdzie do Hagii Sophii, od razu zrozumie, jak wspaniałym osiągnięciem była jej budowa. Nie zdziwią go też słowa fundatora świątyni cesarza Justyniana I Wielkiego, który podczas konsekracji kościoła krzyknął zachwycony: "królu Salomonie, przewyższyłem cię!" - mówiła archeolożka prof. Elżbieta Jastrzębowska na antenie Polskiego Radia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Izabela Kastylijska - twórczyni nowoczesnej Hiszpanii

Ostatnia aktualizacja: 22.04.2023 05:45
Zjednoczyła Hiszpanię, zreformowała kraj, zakończyła rekonkwistę i przyczyniła się do odkrycia Ameryki. 22 kwietnia 1451 roku urodziła się królowa Izabela I Kastylijska.
rozwiń zwiń