Na czym polega dobro? Arystoteles twierdził, że dążą do niego wszyscy ludzie. Mogą jednakże zupełnie inaczej je sobie wyobrażać. Mogą też padać ofiarą złudzeń i w pewnym momencie orientować się, że mami ich coś całkowicie przeciwnego, albo z uporem trwać przy swoim. Zobacz więcej na temat: Michał Nowak teologia
Maciej Kaziemierz Sarbiewski, ambasador historii Polski w Europie Maciej Kazimierz Sarbiewski - zwany sarmackim Horacym - tworzył w epoce baroku, pisał po łacinie, jego dzieła tłumaczono na język angielski i wydawano w wysokich nakładach w Europie. Zaangażowane politycznie teksty kształtowały odbiór spraw polskich i aktualnej historii w krajach zachodnich. Filozof prof. Władysław Tatarkiewicz nazwał Sarbiewskiego "pierwszym Polakiem w dziejach estetyki". Zobacz więcej na temat: Katarzyna Jankowska Maciej Kazimierz Sarbiewski Krzysztof Fordoński barok poezja
Nocne odcienie melancholii Melancholia. Niejednoznaczna, nieokreślona, ambiwalentna. Według Emila Ciorana cechuje ją „rozszerzanie się i próżnia, którym nie sposób znaleźć granicy”. Charles Baudelaire opisuje nią tych, „co nigdy, nigdy nie odnajdą straty”. Zobacz więcej na temat: world music folklor folk Dwójka Hanna Szczęśniak nostalgia psychologia literatura muzyka eksperymentalna muzyka współczesna muzyka elektroniczna tradycja awangarda
Didier Eribon: w przypadku starości zawsze jest jakieś "zbyt" - Bez wątpienia nikt nie ma ochoty myśleć o starości, jak się jest młodym. Później, gdy się jest dojrzałym człowiekiem, jest podobnie. A w zaawansowanym wieku najczęściej jest już na to za późno. Zawsze więc jest jakieś "zbyt": zbyt wcześnie albo zbyt późno, żeby podjąć ten temat - mówił w Dwójce Didier Eribon, francuski filozof, socjolog i autor książek. Zobacz więcej na temat: Didier Eribon Aldona Łaniewska-Wołłk KULTURA Dwójka KSIĄŻKA literatura
Czy starość oznacza mądrość? Gościem "Rachunku myśli" był prof. Piotr Domeracki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a tematem - starość. Tradycyjnie kojarzona jest z doświadczeniem i mądrością, ale też mniejszą sprawnością fizyczną, a z czasem również intelektualną oraz kłopotami zdrowotnymi. Zobacz więcej na temat: Piotr Domeracki starość Michał Nowak Dwójka
Doświadczenie mistyczne, czyli wyjście poza własne "ja" Zazwyczaj łączy się je z religią, choć może nie mieć związku z żadnym wyznaniem. W audycji "Rachunek myśli" (28.09) rozmawialiśmy o doświadczenia mistycznych. Zobacz więcej na temat: Michał Nowak Dwójka
Człowiek w obliczu fatum. Filozofowie interpretują przypadkowość zdarzeń natury Wśród wielu emocji i postaw związanych z powodzią pojawia się bezradność wobec niespodziewanego, niezasłużonego nieszczęścia. Konieczność godzenia się z nieuchronnością losu budzi uzasadniony sprzeciw. Zobacz więcej na temat: Katarzyna Jankowska NAUKA Sokrates Platon Ajschylos Marek Aureliusz starożytność
Wolność i odpowiedzialność w filozofii Sartre'a, twórcy egzystencjalizmu Znany francuski filozof, pisarz i dziennikarz, Jean Paul Sartre, głosił, że człowiek jest skazany na bycie wolnym. W II połowie XX wieku Sartre współtworzył kierunek zwany egzystencjalizmem, który stał się w Europie popularny. Zobacz więcej na temat: Katarzyna Jankowska Jean Paul Sartre NAUKA komunizm nagroda Nobla
Wilhelm von Humboldt. Myśliciel z zamku nad jeziorem Największe europejskie uniwersytety do dziś uczą zgodnie z duchem Humboldta. Oznacza to, że na uczelni mamy do czynienia z nauką, rozumianą jako zbiór nierozwiązanych problemów. Studenci i profesorowie wspólnie starają się je rozwiązać w formie dialogu. Zobacz więcej na temat: Berlin Niemcy przyroda geografia Prusy
"Cel pisania polega na tym, że wierzy się w zbawienie ludzi". Czesław Miłosz u kresu życia - Szukam nowego języka, którym można byłoby mówić o religii. Poezja nie jest zastępstwem religii, ale może prowadzić na pewną granicę trudnego myślenia o budowie wszechświata. Jest siłą napędową do myślenia religijnego - mówił Czesław Miłosz w archiwalnym wywiadzie, przeprowadzonym z okazji wydania tomu "Druga przestrzeń" (2002), w którym znalazł się "Traktat teologiczny". Zobacz więcej na temat: Czesław Miłosz Małgorzata Szymankiewicz poezja teologia religia Adam Mickiewicz KULTURA Dwójka
Eskapizm nie taki straszny, jak go malują? Zazwyczaj się go potępia, choć niektórzy dostrzegają w nim także pozytywne strony. Może chodzić w nim bowiem zarówno o odrzucenie rzeczywistości, jak i uzyskanie dystansu niezbędnego do refleksji oraz zwykły odpoczynek. O eskapizmie rozmawialiśmy z prof. Piotrem Domerackim z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zobacz więcej na temat: Piotr Domeracki Michał Nowak Dwójka
Fryderyk Nietzsche – źle wykorzystany geniusz Mówi się, że jego filozofia stanowiła podstawy koncepcji nazistowskich. Dziś wiemy, że ideologiczne interpretacje myśli Nietzschego przekłamywały jego filozofię. Zobacz więcej na temat: Fryderyk Nietzsche HISTORIA Niemcy HISTORIA
Cywilizacja, czyli pojęciowy chaos Termin "cywilizacja" bywa rozumiany tak rozmaicie, że niemożliwe wydaje się ustalenie czegoś, co byłoby wspólne dla rozmaitych koncepcji. Po tym chaosie znaczeń błądziliśmy w "Rachunku myśli" (24.08) z dr. Bartoszem Działoszyńskim z Uniwersytetu Warszawskiego. Zobacz więcej na temat: cywilizacja Uniwersytet Warszawski Michał Nowak
Jan Hartman i "Zmierzch filozofii" Gościem "Rachunku myśli" (3.08) był Jan Hartman. W audycji porozmawialiśmy o jego książce "Zmierzch filozofii", w której autor wieszczy śmierć tej nauki. Zobacz więcej na temat: Dwójka Jan Hartman Michał Nowak
Alexis de Tocqueville. Klasyk doktryny liberalizmu - Nikt jaśniej, niż de Tocqueville nie dostrzegał, że demokracja jako instytucja z istoty indywidualistyczna pozostaje z socjalizmem w nie dającym się rozstrzygnąć konflikcie. Demokracja rozszerza sferę indywidualnej wolności - mówił w roku 1848 socjalizm ją ogranicza – pisał Friedrich Hayek. Zobacz więcej na temat: Francja HISTORIA Stany Zjednoczone
Prof. Barbara Skarga - wielka humanistka i fundatorka stypendium dla młodych badaczy W tym roku przypada 15. rocznica śmierci prof. Barbary Skargi. O przejmującym życiu tej wielkiej humanistki, jej dorobku filozoficznym, a także wieloletniej współpracy z Fundacją na rzecz Nauki Polskiej mówiliśmy w audycji z cyklu "Skarbiec nauki polskiej" (24.07). Zobacz więcej na temat: Fundacja na rzecz Nauki Polskiej Jacek Migasiński Maciej Żylicz Katarzyna Kobylecka Barbara Skarga stypendium Dwójka
Rozumienie - czy możemy wyjść poza współczesne przesądy? W audycji "Rachunek myśli" rozmawialiśmy o rozumieniu. Zastanowiliśmy się m.in. w jaki sposób możemy przybliżać się do tego, co jest dla nas obce. Naszym gościem był prof. Krzysztof Pomian. Zobacz więcej na temat: Dwójka Michał Nowak Piotr Domeracki
Kłamstwo - czasem próbuje coś chronić, częściej niszczy Różni się od prawdy jedynie tym, że nią nie jest. Czasem próbuje ochronić coś cennego, znacznie częściej jednak to niszczy. Zobacz więcej na temat: kłamstwo Michał Nowak Piotr Domeracki