Rzeczpospolita w PolskieRadio.pl (2)

Inflanty. Od krucjaty po polsko-szwedzko-rosyjskie spory

Tu urodzili się przodkowie Emilii Plater, czołowy pisarz II RP i twórca katowickiego Spodka. Stąd wypływały okręty na podbój zamorskich kolonii, tu wreszcie rozegrała się słynna bitwa pod Kircholmem. Ale dzieje Inflant, będących częścią polskiej historii, zaczęły się od niemieckich kupców i... krucjaty.

Najstarszy polski order, którym… nikogo nie odznaczono

391 lat temu, 5 lipca 1634 roku, papież Urban VIII wydał bullę zatwierdzającą fundację ustanowionego przez króla Władysława IV Wazę Orderu Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który miał być pierwszym polskim nowożytnym odznaczeniem. Nikt jednak nie doczekał się uhonorowania tym wyróżnieniem.

Tylman z Gameren. To on zaprojektował barokową Polskę

3 lipca 1632 roku urodził się Tylman z Gameren, holenderski malarz i architekt, przez większość życia tworzący w Polsce. Zaprojektował m.in. pałac Krasińskich i kościół Sakramentek w Warszawie, kościół św. Anny w Krakowie oraz pałace w Puławach i Nieborowie.

Nie pomogły nawet czary. Tej twierdzy Moskale nie zdobyli

Gdy wiosną 1660 roku zdesperowany kniaź Iwan Chowański nie był w stanie zdobyć twierdzy w Lachowiczach, sięgnął po pomoc... miejscowego czarownika! Ostatecznie ani magiczne zaklęcia, ani udział "wąsatych bab" nie przyniosły pożądanego rezultatu. Bohaterskich obrońców twierdzy uratował Stefan Czarniecki, który rozbił Moskali w bitwie pod Połonką.

Powstanie na Białorusi. Powszechny opór przeciw Moskwie

Przeciwko moskiewskim okupantom wystąpili chłopi, mieszczanie i szlachta. Przewodzili im Kozacy, którzy kilka lat wcześniej pomogli Moskalom podbić Wielkie Księstwo Litewskie. Powstanie na ziemiach białoruskich w latach 1658-1659 było częścią szerszego planu walki z Moskwą. Planu, z którego wywiązali się tylko powstańcy. I zapłacili za to najwyższą cenę.

Józef Brandt. Malarz chwały Rzeczpospolitej

Brandt odtwarzał pieczołowicie świat, który w jego czasach istniał już tylko w zbiorowej wyobraźni mieszkańców dawnego polsko-litewskiego mocarstwa. – Tak, jak Sienkiewicz pisał, tak Brandt malował ku pokrzepieniu serc – oceniała prawnuczka artysty na antenie Polskiego Radia.

Bitwa pod Hodowem. Zwycięskie husarskie Termopile

Czterystu polskich husarzy i pancernych odparło atak 40 tysięcy Tatarów. Niemożliwe? A jednak. Wszystko wydarzyło się 331 lat temu. Paradoksalnie, to jedno z najbardziej niezwykłych zwycięstw polskiej jazdy nie zostało odniesione dzięki szarżom, a dzięki ostrzałowi prowadzonemu z obwarowanych gospodarstw.

Władysław Raczkiewicz. "Zabrakło mu iskry"

Apogeum działalności Władysława Raczkiewicza przypadło na okres dla Polski najtrudniejszy, najbardziej dramatyczny. Był prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1947. Przez prawie 8 lat sprawował najwyższy urząd w państwie, będąc z dala od ojczyzny. Dzisiaj mija 78. rocznica śmierci polityka.

"Noc teczek", czyli kulisy obalenia rządu Jana Olszewskiego

W nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku Sejm przegłosował wotum nieufności wobec rządu Jana Olszewskiego. Wtedy upadł pierwszy po II wojnie światowej rząd wyłoniony przez Sejm po całkowicie wolnych wyborach. Na długie lata pogrzebano też szansę na lustrację osób sprawujących funkcje publiczne. To właśnie strach przed "teczkami" stał się jedną z przyczyn odwołania pod osłoną nocy rządu premiera Olszewskiego. Dużą rolę odegrał w tej sprawie ówczesny prezydent Lech Wałęsa. Dopiero 25 lat po "nocnej zmianie" IPN potwierdził, że Wałęsa był tajnym współpracownikiem SB o pseudonimie "Bolek". Zobacz więcej na temat: Antoni Macierewicz Jan Olszewski Lech Wałęsa Waldemar Pawlak

Rzeczpospolita

Inflanty. Od krucjaty po polsko-szwedzko-rosyjskie spory

Między Augustem III a Leszczyńskim, czyli bezkrólewie z dwoma królami

Bitwa pod Połtawą. Tam, gdzie Rosja mówi dobranoc

Najstarszy polski order, którym… nikogo nie odznaczono

Polskie Radio 24 Historyk Artur Wójcik: Sarmacja jest bliżej niż nam się wydaje

Tylman z Gameren. To on zaprojektował barokową Polskę

Nie pomogły nawet czary. Tej twierdzy Moskale nie zdobyli

Unia lubelska. Początek Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Bitwa pod Trzcianą. Hetman Koniecpolski gromi Szwedów

Powstanie na Białorusi. Powszechny opór przeciw Moskwie

Sejm w Grodnie. Ostatni sejm I Rzeczpospolitej

Józef Brandt. Malarz chwały Rzeczpospolitej

Bitwa pod Hodowem. Zwycięskie husarskie Termopile

Wespazjan Kochowski. Poeta, historyk, sarmata

Władysław Raczkiewicz. "Zabrakło mu iskry"

"Noc teczek", czyli kulisy obalenia rządu Jana Olszewskiego

Rzeź pod Batohem. Hekatomba szlachty, sarmacki Katyń

Nihil Novi, czyli nic o nas bez nas