Józef Piłsudski w PolskieRadio.pl (4)

90 lat temu zmarł Józef Piłsudski. Legenda i cień marszałka

12 maja 1935 roku zmarł Józef Piłsudski – ojciec polskiej niepodległości, twórca Legionów, Naczelnik Państwa i budowniczy II Rzeczypospolitej. Pozostawił po sobie dziedzictwo pełne sprzeczności: dla jednych był bohaterem narodowym i wizjonerem, dla innych – autokratą i pogromcą demokracji. W 90. rocznicę jego śmierci warto przypomnieć tę wielowymiarową postać, która ukształtowała oblicze XX-wiecznej Polski.

Mózg Józefa Piłsudskiego pod mikroskopem. Poszukiwania źródeł wybitności Marszałka

Józef Piłsudski zmarł 90 lat temu, 12 maja 1935 roku. Nim szczątki Marszałka złożono na Wawelu, z jego ciała wyciągnięto serce, które pochowano w Wilnie, a także... mózg. W jakim celu to uczyniono i gdzie dziś znajduje się mózg jednego z najsławniejszych Polaków?

Ignacy Mościcki. Prezydent marszałka Piłsudskiego

Marszałek potrzebował człowieka, który nadawałby się na symbol, ale byłby bez cienia realnej władzy. Według historyka, profesora Pawła Wieczorkiewicza, Ignacy Mościcki był wielkiej miary uczonym, dobrym organizatorem przemysłu, ale nie miał żadnego doświadczenia w polityce.

Józef Piłsudski (nie do końca) na szlaku Chrobrego. Polacy wkraczają do Kijowa

7 maja 1920 roku pierwsi polscy żołnierze wkroczyli do Kijowa. Następnego dnia odbyła się uroczysta defilada na Chreszczatyku, reprezentacyjnej alei miasta. Polscy i ukraińscy żołnierze byli witani jako wyzwoliciele od bolszewizmu i nadzieja na niepodległość Ukrainy.

Marian Zdziechowski. "Filozof rozpaczy", który zapowiadał koniec świata

– Był znanym wilnianinem, fantastycznym intelektualistą, chodziłem na jego wykłady jak na delicje. A Piłsudski zaproponował go nawet na prezydenta – opowiadał w archiwalnej radiowej audycji publicysta Stanisław Stomma, wspominając Mariana Zdziechowskiego. Co jeszcze wiemy o tym intrygującym profesorze z Wilna, którego Miłosz nazwał "filozofem rozpaczy"? Zobacz więcej na temat: Dwudziestolecie międzywojenne filozofia religia chrześcijaństwo literatura Czesław Miłosz

Wyprawa kijowska. 10 mniej znanych faktów o polsko-ukraińskiej operacji

25 kwietnia 1920 roku rozpoczęła się wyprawa kijowska. Współpracujące ze sobą wojska polskie i ukraińskie miały wyprzeć z Kijowszczyzny oddziały bolszewickie i doprowadzić do utworzenia niepodległej Ukrainy. Oto dziesięć kwestii związanych z tymi wydarzeniami.

Wyprawa kijowska. Zamiary niewymierzone na siły?

Podjęta wiosną 1920 roku ofensywa na Kijów była ambitną próbą wyprzedzenia bolszewickiego natarcia i zniszczenia sił wroga. Wojsko Polskie było wspierane przez ukraińskich żołnierzy, którzy walczyli o własne niepodległe państwo. Niestety, nie udało się zrealizować żadnego z tych celów.

Konstytucja kwietniowa. Akt pisany z myślą o Piłsudskim

- O potrzebie zmiany konstytucji mówiło się w kręgach rządowych od przewrotu majowego - mówił Michał Kołodziej na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. - Inicjatorzy nowej ustawy zasadniczej nie ukrywali, że będą chcieli bardzo wzmocnić pozycję prezydenta.

Józef Piłsudski na Syberii. Tam kształtowały się jego poglądy

138 lat temu, 20 kwietnia 1887 roku, Józef Piłsudski został ukarany pięcioletnią zsyłką na Syberię. Jego brata Bronisława skazano na karę śmierci zamienioną następnie na 15 lat katorgi na Sachalinie. - Spotkała ich kara głównie za to, że nie donieśli na spiskujących przeciw carowi – mówił w Polskim Radiu prof. Grzegorz Nowik.

Ustawa "O ochronie imienia Józefa Piłsudskiego". Zaczęło się od recenzji

7 kwietnia 1938 roku Sejm II RP jednomyślnie uchwalił ustawę "O ochronie imienia Józefa Piłsudskiego, pierwszego Marszałka Polski". Był to jeden z licznych przejawów kultu po zmarłym Naczelniku Państwa. Do objęcia przepisami pamięci o Józefie Piłsudskim bezpośrednio przyczyniła się recenzja jednej z książek Melchiora Wańkowicza.

Józef Piłsudski

90 lat temu zmarł Józef Piłsudski. Legenda i cień marszałka

Mózg Józefa Piłsudskiego pod mikroskopem. Poszukiwania źródeł wybitności Marszałka

Przewrót majowy. O krok od wojny domowej

Ignacy Mościcki. Prezydent marszałka Piłsudskiego

Józef Piłsudski (nie do końca) na szlaku Chrobrego. Polacy wkraczają do Kijowa

Anioły, kamienne drzewa i serce Marszałka. 224 lata cmentarza na Rossie

Marian Zdziechowski. "Filozof rozpaczy", który zapowiadał koniec świata

Wyprawa kijowska. 10 mniej znanych faktów o polsko-ukraińskiej operacji

Wyprawa kijowska. Zamiary niewymierzone na siły?

Konstytucja kwietniowa. Akt pisany z myślą o Piłsudskim

"Do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego". Jak Piłsudskiemu nie udało się odbudować Rzeczpospolitej Obojga Narodów

Józef Piłsudski na Syberii. Tam kształtowały się jego poglądy

Wojciecha Korfantego kochały kobiety i Ślązacy

Ustawa "O ochronie imienia Józefa Piłsudskiego". Zaczęło się od recenzji

August Zaleski. Ćwierć wieku w prezydenckim fotelu

Tajemnicze samobójstwo Walerego Sławka

Aleksandra Piłsudska – rewolucjonistka u boku Marszałka

Bogusław Miedziński. "Klęczał i bił czołem przed Marszałkiem"