Polskie Radio
Section05
II Rzeczpospolita

Gen. Stanisław Maczek. Był legendą za życia

31 marca 1892 roku urodził się gen. Stanisław Maczek, bohater II wojny światowej, utalentowany dowódca 1. Polskiej Dywizji Pancernej, wsławionej walkami pod Falaise podczas inwazji sił alianckich w Normandii w 1944 roku i wyzwoleniem holenderskiej Bredy. "Bijcie się twardo, ale po rycersku" - apelował do swoich żołnierzy. 
Zobacz więcej na temat:  Francja I wojna światowa II Rzeczpospolita II wojna światowa Niemcy Stanisław Maczek Wielka Brytania

"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty". Trzy lata temu zmarł Krzysztof Penderecki

Krzysztof Penderecki, kompozytor, dyrygent, pedagog, jeden z najbardziej cenionych na całym świecie twórców muzyki, zmarł nad ranem 29 marca 2020 roku. Przeżył 86 lat. Pozostały po nim dzieła, które zmieniały myślenie o muzyce zarówno w XX, jak i w XXI wieku.
Zobacz więcej na temat:  KULTURA HISTORIA Krzysztof Penderecki MUZYKA muzyka współczesna kompozytor kompozycja komponowanie dyrygent awangarda religia opera Dębica Kraków Elżbieta Penderecka Aleksander Laskowski Joanna Wnuk-Nazarowa Lech Wałęsa Jan Paweł II Stefan Wyszyński Grudzień 1970 Stocznia Gdańska historia Polski II wojna światowa artysta Artur Malawski Stanisław Wiechowicz Dwudziestolecie międzywojenne PRL II Rzeczpospolita III RP II RP

Eugeniusz Pławski – rzucił wyzwanie "Bismarckowi"

– Pociski "Pioruna" nie mogły uszkodzić "Bismarcka", ale sam widok otoczonego wybuchami pocisków, prującego potężne fale, pięknego swą sylwetką polskiego okrętu dałby natchnienie niejednemu malarzowi czy poecie, gdyby mógł być świadkiem tej walki – wspominał potyczkę z niemieckim superpancernikiem dowódca "Pioruna" Eugeniusz Pławski.
Zobacz więcej na temat:  Eugeniusz Pławski flota HISTORIA II Rzeczpospolita II wojna światowa historia Polski marynarka marynarka wojenna

W towarzystwie kochanki i… w eskorcie niszczyciela, czyli Piłsudski na Maderze

Na swój najdłuższy w ciągu sprawowania funkcji publicznych urlop Marszałek wybrał się na atlantycką wyspę. Na Maderę przybył 21 grudnia 1930 roku. Odpoczywał tam w towarzystwie atrakcyjnej młodej lekarki. Ale sielanka nie trwała długo - Piłsudski wrócił z urlopu 23 marca 1931, a epilog podróży okazał się tragiczny.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA magazyn wakacyjny wakacje 2021 Józef Piłsudski Madera II RP wakacje urlop Portugalia historia Polski II Rzeczpospolita Dwudziestolecie międzywojenne

Stalowa Wola. Huta i miasto w 625 dni - prawdziwy sukces II RP

86 lat temu, 20 marca 1937 roku, rozpoczęto budowę Zakładów Południowych w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego w miejscu karczowanej Puszczy Sandomierskiej, w pobliżu królewskiej wsi Pławo, tam, gdzie obecnie znajduje się miasto Stalowa Wola, a wybudowane zakłady przyjęły po wojnie nazwę Huty Stalowa Wola.
Zobacz więcej na temat:  II Rzeczpospolita II RP Dwudziestolecie międzywojenne Ignacy Mościcki Stalowa Wola Eugeniusz Kwiatkowski Centralny Okręg Przemysłowy

NASZA ROZMOWA Traktat ryski. Prof. Kornat: prowadziliśmy dyplomację eksperymentalną

- W Rydze wynegocjowaliśmy tyle, ile się dało w ówczesnych warunkach. Nigdy nie jest tak, że jedna strona osiąga sto procent założonych celów. Pokój był kompromisowy - oceniał traktat ryski prof. Marek Kornat, sowietolog, historyk z Polskiej Akademii Nauk i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Zobacz więcej na temat:  Ryga Dwudziestolecie międzywojenne wojna polsko-bolszewicka bitwa warszawska komunizm II RP II Rzeczpospolita Ukraina Białoruś wojna 1920

"Cud nad Wisłą". Arcydzieło przedwojennej kinematografii patriotycznej

16 marca 1921 roku odbyła się premiera jednego z pierwszych polskich przebojów kinowych - "Cudu nad Wisłą" w reżyserii Ryszarda Bolesławskiego. Film ilustruje epizody wojny polsko-bolszewickiej, która toczyła się od 1919 do 1921 roku. Tytuł natomiast nawiązuje do rozegranej w sierpniu 1920 roku słynnej Bitwy Warszawskiej, nazywanej również "Cudem nad Wisłą".
Zobacz więcej na temat:  historia Polski HISTORIA FILM kino reżyser II Rzeczpospolita patriotyzm wojna 1920 bitwa warszawska

Janusz Jędrzejewicz. Autor reformy szkolnej II RP

- Dziś, gdy oglądam się za siebie, w odległość dziesięciu lat twardej pracy, szalonych zaiste triumfów i klęsk ciężkich, przez które przeszliśmy jako obóz ludzi walki, widzę tym wyraźniej, jak ciężkie podjęliśmy zadanie i uważam okres POW pod rosyjskim zaborem za najtrudniejsze zadanie z tych, które w ciągu lat wojny na nas spadły – pisał Janusz Jędrzejewicz w pamiętniku.
Zobacz więcej na temat:  II Rzeczpospolita Legiony Polskie Polska Partia Socjalistyczna

Jan Baudouin de Courtenay. Człowiek, który naraził się wszystkim

Przywoływany jest w podręcznikach historii tylko jako kandydat mniejszości narodowych na pierwszego prezydenta RP. Tymczasem ten Polak o obcobrzmiącym nazwisku był jednym z najlepszych lingwistów świata. Był też nietuzinkowym wolnomyślicielem, co przysporzyło mu wielu wrogów. 13 marca przypada 178. rocznica jego urodzin.
Zobacz więcej na temat:  NAUKA język polski II Rzeczpospolita niepodległość Gabriel Narutowicz mniejszości narodowe