średniowiecze w PolskieRadio.pl (2)

Karol Modzelewski. Historyk, który tworzył historię

Jako historyk pragnął poświęcić swoje życie badaniom średniowiecznej Europy, ale przez wyrażanie niezgody na rzeczywistość PRL musiał podzielić je także i na trudny żywot dysydenta. – Kiedy uważałem, że muszę, to byłem gotowy działać – mówił w audycji Polskiego Radia z 2014 roku.

Ostatni Piast na tronie. Nie był nim Kazimierz Wielki

Dokładnie 350 lat temu, 21 listopada 1675 roku, zmarł Jerzy Wilhelm, książę legnicko-brzeski. Był ostatnim sprawującym władzę potomkiem Mieszka I. Choć śląskie księstwa zerwały związki z Polską ponad trzy wieki wcześniej, jego ojciec był bardzo przywiązany do dziedzictwa przodków. Swojemu jedynemu synowi, i jak się okazało ostatniemu Piastowi na tronie, chciał nadać imię… Piast.

Katedra Notre Dame. To trzeba wiedzieć, by zrozumieć jej tajemnicę

Co znaczy "Notre Dame"? Jaka jest architektura paryskiej katedry? Jakie znaczenia niesie? – Możemy, oglądając Notre Dame, odczytać jej ukryte przekazy. Ale jest też symbolika, do której zrozumienia jest dziś niewielu przygotowanych – opowiadał w archiwalnej audycji prof. Henryk Samsonowicz. Notre Dame w Paryżu, pięć lat po tragicznym pożarze, została ponownie otwarta. To dobra okazja, by przypomnieć, jaki był świat średniowiecznych katedr. Zobacz więcej na temat: Francja Paryż Notre Dame chrześcijaństwo symbole

Najtragiczniejsza była "czarna śmierć". Historia chorób zakaźnych

Historia epidemii zna wiele przypadków, w których możliwe byłoby ograniczenie liczby ofiar. Przykład "hiszpanki", grypy sprzed stu lat pokazuje, że gdyby ludzie solidarnie stosowali się do zaleceń i unikali dużych skupisk, możliwe byłoby zmniejszenie ofiar pandemii.

Podręczniki dobrego umierania. "Chwila śmierci decyduje o wszystkim"

W późnym średniowieczu pojawiły się utwory, które miały przygotować chrześcijanina na najważniejszy – według ówczesnych wierzeń – moment życia: na śmierć. Głównym celem tych dzieł było dostarczenie odbiorcy jak największej liczby praktycznych porad. Stawka bowiem była ogromna.

POLSKIE RADIO 24 Historia alkoholu. "Był uważany za pożywny napój"

Alkohol był szeroko wykorzystywany jako lek aż do XX wieku, a pojęcie alkoholizmu powstało w 1852 roku. - Medyk Ludwik Perzyna pisał w swoim poradniku, że dla ludzi pracujących ciężko fizycznie, kieliszek wódki nie zaszkodzi, ale dla ludzi, pracujących głową, jest bardzo szkodliwy - mówiła w Polskim Radiu 24 dr Dorota Dias-Lewandowska.

"Jam posełkini jego". Świat średniowiecza zapisany w zapisany w języku i emocjach

"Posełkini", "opacicha", "przezdziatkini", "prorokini", "wozatarka", "walecznica" – to nie są nowoczesne feminatywy, lecz kilka słów wyjętych ze średniowiecznych tekstów. Możemy poznać je bliżej, odwiedzając wystawę "Jam posełkini jego", która dostępna jest od 22 października w Pałacu Rzeczypospolitej.

Wielki książę Witold. Sojusznik i rywal Jagiełły, niedoszły król Litwy

- Dla Polaków Witold to wspaniały rycerz z matejkowskiego Grunwaldu i książę z sienkiewiczowskich "Krzyżaków". Dla Litwinów to przede wszystkim przeciwstawienie Jagiełły, twórca państwa i wyraziciel dążeń narodu - mówił w Polskim Radiu prof. Henryk Wisner. Witold to postać utkana z mitów założycielskich, które przysłaniają awanturnicze życie tego wytrawnego polityka.

Samuel Maciejowski. Biskup-mecenas języka polskiego

- Nasz język polski jeszcze w połowie XVI wieku był Kopciuszkiem, był ubogą sierotą, którą na Wawel wprowadził i ukoronował biskup Maciejowski. Niechże mu za to będzie chwała na wieki – mówił Zygmunt Nowakowski na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

"Jam posełkini jego". O feminatywach i emocjach, rozmowa z kuratorem wystawy

W warszawskim Pałacu Rzeczypospolitej od 22 października 2025 do 31 maja 2026 roku będzie można zobaczyć wystawę "Jam posełkini jego", która udowadnia, że feminatywy istniały już w średniowiecznej Polsce, a emocje ówczesnego języka wcale nie były tak odległe od dzisiejszych. O idei ekspozycji i odkrywaniu kobiecych form w dawnym języku opowiedział kurator wystawy, dr Łukasz Kozak.

średniowiecze

Karol Modzelewski. Historyk, który tworzył historię

"Misteria państwa" Ernsta Kantorowicza teraz też po polsku

Pokój w Namysłowie. Koniec wojen z Czechami

Ostatni Piast na tronie. Nie był nim Kazimierz Wielki

Synod w Clermont. Początek wypraw krzyżowych

Katedra Notre Dame. To trzeba wiedzieć, by zrozumieć jej tajemnicę

Najtragiczniejsza była "czarna śmierć". Historia chorób zakaźnych

Sulejman Wspaniały. Lubił Polskę ze względu na ukochaną

Kazimierz III Wielki. Ostatni Piast na polskim tronie

Podręczniki dobrego umierania. "Chwila śmierci decyduje o wszystkim"

POLSKIE RADIO 24 Historia alkoholu. "Był uważany za pożywny napój"

"Jam posełkini jego". Świat średniowiecza zapisany w zapisany w języku i emocjach

Wielki książę Witold. Sojusznik i rywal Jagiełły, niedoszły król Litwy

"Za króla Olbrachta wyginęła szlachta" czyli wyprawa mołdawska i bitwa pod Koźminem

Samuel Maciejowski. Biskup-mecenas języka polskiego

Mistyczka, poetka, beginka. Kim była Hadewijch?

Bitwa pod Poitiers - zwycięstwo nad Saracenami

"Jam posełkini jego". O feminatywach i emocjach, rozmowa z kuratorem wystawy