Polskie Radio
Section05

komunizm

"Pokojowa przyszłość dla naszych narodów". Polsko-niemieckie pojednanie w Krzyżowej

12 listopada 1989 roku odbyła się polsko-niemiecka msza pojednania. - Odejdźmy od ołtarza w kierunku dobrej, pokojowej, błogosławionej przez Boga przyszłości dla naszych narodów, dla narodu polskiego i niemieckiego, dla nas wszystkich w Europie - mówił niemiecki kanclerz Helmut Kohl podczas mszy świętej w Krzyżowej, dwa dni po upadku muru berlińskiego.
Zobacz więcej na temat:  Europa Helmut Kohl Niemcy Tadeusz Mazowiecki mur berliński

Ojciec chrzestny "Czasu apokalipsy". Portret Chrisa Niedenthala

Chris Niedenthal urodził się w rodzinie polskich emigrantów w Londynie, ale to Warszawa jest jego domem. Właśnie tu zrobił ikoniczne zdjęcie okresu stanu wojennego "Czas apokalipsy", które przeszło do historii. W swoim portfolio ma też portrety dyktatorów Nicolae Ceausescu i Janosa Kadara, za to drugie otrzymał World Press Photo. Niedenthal jako pierwszy zagraniczny fotograf był podczas strajku w Stoczni Gdańskiej. Towarzyszył Lechowi Wałęsie i Vaclavovi Havlovi. Pracował dla największych, Time'a i Newsweeka. Zrobił setki tysięcy zdjęć, które stanowią prześmiewczy, choć przeważnie ponory zapis historii PRL i schyłku komunizmu. W szczerej rozmowie z Remigiuszem Grzelą opowiada o swojej życiowej drodze.
Zobacz więcej na temat:  chris niedenthal fotografia foto PRL Lech Wałęsa Vaclav Havel

Svens Kuzmins: "Chochma", powieść o łotewskiej transformacji, szalonej ciotce i sosie przemycanym z Polski

Przenosimy się do Teatru Starego w Lublinie na spotkanie z łotewskim pisarzem Svensem Kuzminsem, autorem powieści "Chochma". Kuzmins opowiada o swoim procesie twórczym, inspiracjach i postaciach z książki, które odzwierciedlają rozmaite życiowe doświadczenia Łotyszy. Nie unika uniwersalnych tematów, jak radzenie sobie z egzystencjalnym lękiem oraz wpływu transformacji na życie obywateli byłego bloku wschodniego. Rozmowa obejmuje wspomnienia z czasów transformacji i upadku komunizmu w Łotwie, analogie do polskich realiów lat 90. XX wieku i refleksje nad zmianami społecznymi i gospodarczymi tamtego okresu.  Rok 1992 w Chochmie, nadmorskim kurorcie na zachodzie Łotwy. Na placu Akacjowym zbierają się wszyscy mieszkańcy, by obejrzeć, jak z piedestału jest strącany pomnik Lenina...
Zobacz więcej na temat:  książki Łotwa

TYLKO U NAS Ksiądz Jerzy Popiełuszko. Pogrzeb pod specjalnym nadzorem

Ksiądz Jerzy Popiełuszko był wrogiem dla komunistycznej władzy zarówno za swojego życia, jak i po męczeńskiej śmierci. Kiedy prymas Polski kardynał Józef Glemp zdecydował, że kapelan Solidarności zostanie pochowany obok kościoła św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu 3 listopada 1984 roku, bezpieka podjęła nadzwyczajne środki bezpieczeństwa.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Popiełuszko PRL Solidarność Czesław Kiszczak Grzegorz Przemyk stan wojenny Kościół katolicki

Leszek Kołakowski: "samo słowo »wolność« stało się podejrzane"

21 października 1966 roku profesor Leszek Kołakowski wygłosił przemówienie, w którym ostro skrytykował działania władz komunistycznych z ostatniego dziesięciolecia. Wystąpienie doprowadziło do wydalenia filozofa z partii i objęcia jego twórczości częściową cenzurą. 
Zobacz więcej na temat:  historia Polski historia PRL Leszek Kołakowski filozofia Październik 1956 1968 1966 Uniwersytet Warszawski Adam Michnik studenci

Relacja płetwonurka z wyłowienia zwłok księdza Jerzego Popiełuszki

30 października 1984 roku w "Dzienniku Telewizyjnym" poinformowano o wyłowieniu z Wisły pod Włocławkiem ciała księdza Jerzego Popiełuszki, zamordowanego przez funkcjonariuszy IV departamentu MSW, zajmującego się zwalczaniem Kościoła katolickiego. Polskie Radio dotarło do nieznanej historykom i opinii publicznej relacji płetwonurka, który brał udział w poszukiwaniach księdza Jerzego Popiełuszki.
Zobacz więcej na temat:  Jerzy Popiełuszko służba bezpieczeństwa PRL

"Kultura - na śmietnik!". Anatol Stern i bunt futurystów

– To była epoka rewolucji poetyckiej. Podjęliśmy tę walkę w imię unowocześnienia naszej poezji, postawienia przed nią wielkich problemów, nurtujących wówczas Europę – mówił o początkach polskiego futuryzmu Anatol Stern w 1956 roku.
Zobacz więcej na temat:  Anatol Stern Aleksander Wat Jarosław Iwaszkiewicz futuryzm poezja proza 1919 II Rzeczpospolita II RP Dwudziestolecie międzywojenne historia Polski historia PRL PRL II wojna światowa awangarda książki KSIĄŻKA KULTURA Bruno Jasieński Tytus Czyżewski Stanisław Młodożeniec policja areszt Tadeusz Peiper

"Brunet wieczorową porą" Barei. Morderstwo w gęstym sosie absurdu

49 lat temu na ekranach polskich kin pojawiła się komedia kryminalna "Brunet wieczorową porą", dla Stanisława Barei dzieło przełomowe. Nie tylko zapowiadało nowy styl, z którym reżyser do dziś jest kojarzony, lecz także przełamało wcześniejszą niechęć krytyki do "bareizmów".
Zobacz więcej na temat:  Stanisław Bareja Stanisław Tym Krzysztof Kowalewski Wiesław Gołas Jan Kobuszewski Jan Himilsbach Jonasz Kofta Anna Jantar Jacek Fedorowicz historia Polski historia PRL HISTORIA PRL Edward Gierek lata 70 1976 komedia kryminał film polski kino premiera