Polskie Radio
Section05

Andrzej Nowak

Trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Solidarność, wolność i miłość w czasach przemian

– Solidarność to znaczy jeden i drugi, a skoro brzemię, to brzemię niesione razem, we wspólnocie. A więc nigdy: jeden przeciw drugiemu, jedni przeciw drugim. I nigdy "brzemię" dźwigane przez człowieka samotnie. Bez pomocy drugich. Nie może być walka silniejsza od solidarności – mówił Jan Paweł II podczas wizyty w Polsce w 1987 roku.
Zobacz więcej na temat:  Jan Paweł II pielgrzymka papież Warszawa 1987 Łódź Kraków Lublin Tarnów Szczecin Gdańsk Gdynia Częstochowa PRL komunizm Wojciech Jaruzelski

Ernest Bryll w oczach przyjaciół

W "Strefie literatury" wspominaliśmy Ernesta Brylla. Ze względu na ograniczony czas audycji pominęliśmy etap jego kariery dyplomatycznej, gdy już w nowych czasach reprezentował Polskę w Irlandii jako ambasador. Nie mówiliśmy też o dokonywanych wspólnie z żoną przekładach literatury irlandzkiej.
Zobacz więcej na temat:  Ernest Bryll odeszli 2024 pisarze i poeci Anna Lisiecka wspomnienie Dwójka KULTURA Ewa Dałkowska Krystyna Prońko Andrzej Ferenc Michał Komar Olgierd Łukaszewicz Marcin Wolski Janusz Kukuła

Katyń i sowiecka okupacja - symbole walki o prawdę

Kilka miesięcy po 17 września 1939 roku, po sowieckiej napaści na Polskę, 5 marca 1940 roku Biuro Polityczne Komunistycznej Partii ZSRS na czele z Józefem Stalinem, podjęło decyzję o rozstrzelaniu polskich jeńców przebywających w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz polskich więźniów przetrzymywanych na obszarze przedwojennych wschodnich województw II Rzeczypospolitej.
Zobacz więcej na temat:  Katyń Dorota Truszczak historia Polski

Auschwitz-Birkenau. Los Żydów w okupowanej Polsce

Na konferencji w Wannsee pod Berlinem - 20 stycznia 1942 roku - Niemcy zdecydowali o "ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej" w Europie, czyli zamordowaniu wszystkich Żydów. 15 lutego 1942 roku do KL Auschwitz dotarł z Bytomia pierwszy transport. Aresztowani przez Gestapo, po przywiezieniu do obozu, zostali zgładzeni przez Niemców.
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak historia Polski Holokaust II wojna światowa okupacja niemiecka Żydzi

Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie podczas II wojny światowej

Po klęsce kampanii wrześniowej żołnierze polscy kontynuowali walkę z Niemcami. We Francji powstał rząd polski. Jego premierem został gen. Władysław Sikorski, który podjął decyzję o odtworzeniu polskich sił zbrojnych na wychodźstwie. Wiosną 1940 roku to było już 80 tysięcy ludzi. Zmierzających do polskiego wojska niemiecka propaganda nazywała "turystami Sikorskiego".
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak II wojna światowa historia Polski

Lata 1632-1673. Potop i ogień, wstęp do upadku

Tak widzi te cztery dekady w historii Polski i I Rzeczypospolitej prof. Andrzej Nowak, autor książkowego serialu "Dzieje Polski". Ukazał się właśnie szósty tom cyklu. Opisuje on krótki czas, zaledwie cztery dekady, a słowa tytułowe zaczerpnęliśmy z jednego z rozdziałów książki. Skąd taka ocena? Jakie to były cztery dekady w historii Polski, które zaczyna przecież zwycięstwo w wojnie smoleńskiej państwa polsko-litewskiego w konfrontacji z Moskwą i kończy zwycięstwo w bitwie pod Chocimiem, stoczonej 11 listopada 1673 pomiędzy Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Imperium Osmańskim?
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak

Prof. Andrzej Nowak

Historyk, zajmuje się głównie historią polityczną i myślą polityczną Europy Wschodniej XIX–XX wieku, znawca stosunków polsko-rosyjskich, publicysta, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor zwyczajny w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, kierownik Zakładu Historii Europy Wschodniej Instytutu Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego, w latach 1991–2012 redaktor naczelny czasopisma „Arcana”, autor  wielu publikacji, w tym  „Dziejów Polski”. 
Zobacz więcej na temat:  Choinki Jedynki Choinki Jedynki 2023

Stalinizm w Polsce. Przeciwko wystąpili Żołnierze Wyklęci

Polska Zjednoczona Partia Robotnicza powstała w grudniu 1948 roku z połączenia Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Partii Socjalistycznej. W swoim programie partia deklarowała, że reprezentuje interesy "ludu pracującego miast i wsi". Jednak od kilku lat, pod wpływem Moskwy, nad Wisłą instalowano system komunistyczny. Utworzenie PZPR uważa się za początek stalinizmu w naszym kraju.
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak stalinizm Józef Stalin historia Polski komunizm Moskwa PZPR

Druga Wielka Emigracja. Od Giedroycia i Gombrowicza, do Grydzewskiego i Hemara

Była jednym z największych ruchów emigracyjnych ówczesnej Europy - polska emigracja polityczna po powstaniu listopadowym 1830-31 roku. Została nazwana Wielką Emigracją ze względu na rolę, jaką odegrała w dziejach Polaków oraz na jej liczebność. Bezpośrednio po powstaniu około 9 tysięcy, a do 1862 roku blisko 20 tysięcy osób. Po raz drugi duża grupa Polaków znalazła się poza ojczyzną z powodów politycznych po 1945 roku.
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak Jerzy Giedroyc historia Polski powstanie listopadowe Francja emigracja Radio Wolna Europa Jan Nowak-Jeziorański pisarze i poeci

Węzły polskiej pamięci. Edward Gierek i Czerwiec 1976

Edward Gierek był nazywany przez działaczy partyjnych "dobrym gospodarzem ze Śląska". 19 grudnia 1970 roku, po tym jak został wybrany na I sekretarza Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Polacy usłyszeli od niego słowa "Nigdy więcej grudnia". To wyraźne nawiązanie do brutalnie tłumionych przez wojsko i milicję protestów.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski Edward Gierek Czerwiec 1976 Dorota Truszczak

Węzły polskiej pamięci: "Solidarność" i stan wojenny

Dziś wiemy, że już w czasie fali strajków w sierpniu 1980 roku komunistyczne władze Polski myślały o wprowadzeniu stanu wojennego celem uspokojenia sytuacji. Tymczasem zawarły porozumienia z "Solidarnością". Dlaczego ten fakt nie zakończył prac nad przeprowadzeniem wariantu siłowego, który miał zahamować rozwój rodzącego się ruchu demokratycznego? 
Zobacz więcej na temat:  Dorota Truszczak historia Polski Solidarność stan wojenny