Kwestia narodowościowa w powstaniu styczniowym Pierwociny koncepcji pokojowego, równoprawnego współistnienia i samostanowienia narodów dawnej Rzeczpospolitej, Polaków, Litwinów i Rusinów - Ukraińców i Białorusinów - ewoluujące później w kierunku myśli Piłsudskiego, a następnie Giedroycia i Mieroszewskiego, wykuwały się (choć niestety bez większego powodzenia) razem z powstańczymi kosami. 162 lata po niepodległościowym zrywie po raz kolejny nabrały aktualności. Zobacz więcej na temat: Powstanie Styczniowe Litwa Białoruś Ukraina
Wincenty Witos przed mikrofonem. Unikatowe nagranie z 1938 r To jeden z największych skarbów znajdujących się w Archiwum Polskiego Radia. Niewiele ponad dwuminutowe nagranie przemówienia Wincentego Witosa to jeden z zaledwie trzech zachowanych do dziś głosów Ojców Niepodległości. Pokazuje też, że lider ludowców był pionierem alternatywnych technik dotarcia do odbiorców. Zobacz więcej na temat: Wincenty Witos Czechosłowacja II Rzeczpospolita II RP niepodległość
Wincenty Witos trzy razy był premierem, choć ukończył dwie klasy szkoły ludowej. Jak wyglądała młodość lidera chłopów? "Nie potrzebuję chyba udowadniać niczym, że pochodzę z tych, których losy przez długie wieki rzucały pod nogi i na pastwę drugim, tak pod względem politycznym, jak i materialnym, a więc z klasy chłopskiej. Gorzej jeszcze, bo w tej klasie należałem do wydziedziczonych i najwięcej upośledzonych, połykających gorzki chleb skrajnej nędzy", pisał o sobie Witos. Nie użalał się nad sobą. Droga życiowa jednego z Ojców Niepodległości, zwłaszcza na początku, wiodła - dosłownie - przez ugór. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Wincenty Witos chłopi
Wiceprezydent na kacu, kowboje i dużo martwych ptaków. Najdziwniejsze epizody związane z zaprzysiężeniem prezydentów USA Nad przebiegiem jednego z najważniejszych wydarzeń w politycznym kalendarzu Stanów Zjednoczonych czuwa sztab organizatorów i agentów tajnych służb. Nie zawsze tak było, a uroczystość i jej oprawa przybierały najróżniejsze formy: od gorączkowej improwizacji, po graniczące z kiczem festyny. Nie brakowało też spektakularnych wpadek. Zobacz więcej na temat: prezydent prezydenci USA wybory prezydenckie w USA Jerzy Waszyngton Barack Obama Donald Trump Dwight Eisenhower Lyndon Johnson George Bush Richard Nixon Jimmy Carter John Fitzgerald Kennedy USA Inauguracja Donalda Trumpa
NASZ WYWIAD Pieniądze i dyplomacja. Kulisy starań Władysława Łokietka o koronę 705 lat temu Władysław Łokietek został koronowany na króla Polski. Uroczystość poprzedzały cztery lata wypełnione akcją polskiej dyplomacji na niespotykaną dotąd skalę. Polscy biskupi krążyli między księciem i papieżem, wożąc ze sobą kolejne listy i… pieniądze. Zobacz więcej na temat: Władysław Łokietek średniowiecze papież dyplomacja Tomasz Jurek
Historia z filmu "Dziewczyna z igłą" wydarzyła się naprawdę! Ta historia sto lat temu wstrząsnęła Danią. Seryjna morderczyni topiła i paliła żywcem w piecyku niemowlęta. Ofiarą psychopatki Dagmar Overbye padło być może nawet 25 dzieci. Dziś jej historię przypomina polsko-duńsko-szwedzka koprodukcja "Dziewczyna z igłą", która ma szansę powalczyć o Oscara. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Dania kryminał Dziewczyna z igłą FILM Magnus van Horn
NASZ WYWIAD Najbrzydszy samolot świata powstał w Polsce. I miał być tajną bronią ZSRR Groteskowa maszyna produkowana w Mielcu miała prawdopodobnie być przeznaczona do o wiele bardziej agresywnych celów niż opryskiwanie pól. 51 lat temu, 9 stycznia 1974 roku odbył się lot próbny pierwszego i jedynego odrzutowego samolotu rolniczego PZL M-15 "Belphegor". Zobacz więcej na temat: samolot Mielec lotnictwo produkcja
Jak zginął Kommodus? Na pewno nie tak, jak w filmie "Gladiator" W obrazie Ridleya Scotta rzymski cesarz ginie w Koloseum zasłużoną śmiercią z ręki gladiatora Maximusa, którego wcześniej ograbił z sukcesji cesarskiej purpury i któremu zgładził rodzinę. Maximus też umiera, bo Kommodus przed pojedynkiem rani go śmiertelnie, by zapewnić sobie zwycięstwo. Tłum wynosi ciało gladiatora, zostawiając martwego imperatora w piasku areny. Koniec jednego z najokrutniejszych rzymskich augustów w rzeczywistości nie był tak poetycki, ale równie żałosny. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Rzym starożytność Andrzej Sowa
Abp Antoni Baraniak. Sekretarz prymasów, więzień UB, "obrońca Kościoła" 121 lat temu, 1 stycznia 1904 roku, przyszedł na świat Antoni Baraniak, jedna z najważniejszych postaci polskiego powojennego Kościoła katolickiego, arcybiskup poznański, sekretarz i osobisty kapelan prymasów Augusta Hlonda i Stefana Wyszyńskiego, więzień katowni na Rakowieckiej. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Kościół Kościół katolicki Antoni Baraniak August Hlond Stefan Wyszyński PRL
Wiktor Thommée. Bohaterski obrońca twierdzy Modlin Generał, którego 143. rocznica urodzin przypada 30 grudnia, zebrał osieroconą Armię "Łodź" i zdołał wycofać ją w kierunku Warszawy. - W znakomity sposób dowodził obroną modlińskiej twierdzy. Należy do bardzo jasnych postaci września 1939 - oceniał go na antenie Polskiego Radia prof. Paweł Wieczorkiewicz. W Archiwum Polskiego Radia zachowała się relacja generała o tamtych dniach. Zobacz więcej na temat: HISTORIA II wojna światowa 1939 Wojsko Polskie
Jak zginął Rasputin? Otrucie i trzy strzały nie wystarczyły. Zabiło go dopiero... Mnich rozpustnik, szarlatan lub mistyk, a na pewno szara eminencja ostatnich lat caratu w Rosji, zginął w zamachu. A że okazał się wyjątkowo wytrzymały, mord zamienił się w krwawą łaźnię. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Rosja I wojna światowa Petersburg
Powstanie Wielkopolskie. Posłuchaj wspomnień uczestników W Archiwum Polskiego Radia i Radia Wolna Europa zachowały się nagrania wspomnień świadków walk w Wielkopolsce. Żołnierze, politycy, społecznicy i zwykli mieszkańcy po latach wspominali atmosferę i przebieg zwycięskiego zrywu. Zobacz więcej na temat: HISTORIA powstanie wielkopolskie Poznań odzyskanie niepodległości niepodległość
Czy generał Patton zginął z rąk NKWD? Zagadka śmierci najwybitniejszego amerykańskiego dowódcy II wojny światowej Dowódca 3. Armii USA do dzisiaj jest jedną z najpopularniejszych postaci II wojny światowej. W swojej ojczyźnie obrósł legendą i zyskał status bohatera narodowego. Nic dziwnego, że jego śmierć do dzisiaj stanowi kanwę dla teorii rodem z opowieści szpiegowskich. Zobacz więcej na temat: HISTORIA II wojna światowa USA Ameryka Niemcy zimna wojna Poczdam wojsko ZSRR NKWD
Jak wyglądałaby Polska bez zamachu na Gabriela Narutowicza? - Zabijając Narutowicza, Niewiadomski pchnął państwo na tor konfrontacji, na szczęście niespełnionej. Ale konflikty w roku 1923 niezwykle osłabiały państwo. Tego można było uniknąć – oceniał na antenie Polskiego Radia historyk prof. Andrzej Ajnenkiel. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Gabriel Narutowicz Eligiusz Niewiadomski Józef Piłsudski Andrzej Ajnenkiel Andrzej Sowa
Wiedźmin ma 38 lat. "Sapkowski to literacki syn Sienkiewicza" W grudniu 1986 roku na łamach "Fantastyki" ukazało się pierwsze opowiadanie o Geralcie z Rivii. Z tej okazji przypominamy rozmowę z nieżyjącym już wieloletnim kierownikiem działu literatury polskiej miesięcznika Maciejem Parowskim, który zadecydował o opublikowaniu przełomowego dzieła Andrzeja Sapkowskiego. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Wiedźmin fantastyka fantasy opowiadanie rocznica Andrzej Sapkowski Maciej Parowski
NASZA ROZMOWA Po zamachu na Narutowicza Piłsudski nie był już tą samą osobą. "Dramat zostawił w nim stały ślad" Śmierć głowy państwa z rąk zamachowca była dla Marszałka olbrzymim ciosem. - Piłsudski nie przypuszczał, że nienawiść może się skumulować do tego stopnia, że w państwie, które szczyciło się tym, że nie miało królobójców w swojej historii, dojdzie do tak potwornej zbrodni – ocenia prof. Grzegorz Nowik, historyk, pracownik Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk i Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Józef Piłsudski Gabriel Narutowicz Narodowa Demokracja II Rzeczpospolita II RP prezydent Grzegorz Nowik
Gigantyczne ryzyko i kasowy hit wszech czasów. 83 lata od premiery "Przeminęło z wiatrem" Obraz nagrodzono dziesięcioma Oscarami. Film zarobił na świecie ponad 400 mln dolarów, co – po uwzględnieniu inflacji – nadal pozostaje największym sukcesem finansowym w dziejach. 15 grudnia 1939 roku miała miejsce premiera filmu "Przeminęło z wiatrem" w reżyserii Victora Fleminga. Zobacz więcej na temat: Hollywood FILM kino Margaret Mitchell USA Zbigniew Lewicki Marta Strzelecka
Stan wojenny. Terenowe Grupy Operacyjne – koń trojański Jaruzelskiego W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 wyprowadzono na ulice 70 tys. żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego, 1750 czołgów i 1900 pojazdów opancerzonych, zmilitaryzowano 129 kluczowych zakładów pracy, w tym najważniejsze fabryki oraz redakcje Telewizji Polskiej i Polskiego Radia. Rozmach operacji robi wrażenie do dziś. Jak ekipie Jaruzelskiego udało się to wszystko osiągnąć w ciągu jednej nocy? Zobacz więcej na temat: HISTORIA stan wojenny 13 grudnia Jerzy Urban Wojciech Jaruzelski