Polskie Radio
Section05

II RP

Rzeka zbrodni. Jak Wisła stała się sceną przestępstw

W najnowszym odcinku podcastu „Mapa Zbrodni” przenosimy się nad Wisłę – królową polskich rzek, która w przedwojennej Warszawie była areną nie tylko codziennego życia, ale także miejscem tajemniczych zbrodni, kradzieży i dramatycznych wydarzeń. Poznaj historię Judyty Schriftgisser, młodej zecerki, której zaginięcie i tragiczna śmierć do dziś budzą wiele pytań. Wspólnie z prowadzącymi – Jackiem Dehnelem i Grzegorzem Kalinowskim – sięgamy do archiwów, prasy i opowieści Tajnego Detektywa, by odkryć mroczne sekrety Wisły oraz realia życia w II Rzeczypospolitej. Zanurz się w fascynującą opowieść o zbrodniach, śledztwach i nieodkrytych tajemnicach sprzed lat. Słuchaj, jeśli interesują Cię historie kryminalne, zagadki z przeszłości i nieznane oblicza Warszawy!
Zobacz więcej na temat:  przestępczość Wisła

Edukacja zdrowotna kiedyś. Kuratorium zwolniło dyrektorkę

Polska, lata międzywojenne. W reakcji na zwolnienie dyrektorki gimnazjum za pogadanki na temat "higieny kobiet" uczennice klasy VIII wystosowały pismo do Rady Pedagogicznej. "Odczuwamy potrzebę wniknięcia w istotę tych tak bardzo dręczących nas spraw. A któż do uświadomienia nas jest bardziej powołany niż szkoła?".
Zobacz więcej na temat:  edukacja zdrowotna edukacja seksualna edukacja Dwudziestolecie międzywojenne Minihistorie

Krwawa rzeźnia. Zbrodnicza historia handlarzy mięsem

Na Namiestnikowskiej, na warszawskiej Pradze była rzeźnia. Każdego dnia w okolicy słychać było ryki zabijanych zwierząt, panował zaduch a nad budynkami roznosił się zapach śmierci. Ale warszawska rzeźnia była świadkiem nie tylko cierpienia świń, krów, owiec, czy innych istot nadających się do spożycia, ale także sceną krwawych porachunków między robotnikami, rzeźnikami, związkowcami i prezesami towarzystw ubezpieczeniowych handlu trzodą. W rzeźni krew zwierząt mieszała się z ludzką i niezwykle łatwo było stać się ofiarą porachunków najważniejszych graczy na mięsnym rynku. Stosunki, a raczej układy panujące w rzeźni były jedną z przyczyn horrendalnie wysokich cen mięsa w międzywojennej Polsce. Oto historia miejskiej rzeźni w podcaście Mapa zbrodni. Zapraszają Jacek Dehnel i Grzegorz Kalinowski.
Zobacz więcej na temat:  przestępczość

Jak powódź doprowadziła do odkrycia grobu polskiego króla

21 września 1931 roku w wileńskiej katedrze odkryto zamurowane pomieszczenie, a w nim szczątki króla Aleksandra Jagiellończyka oraz dwóch żon Zygmunta Augusta - Barbary Radziwiłłówny i Elżbiety Habsburżanki. Do sensacyjnego odkrycia doprowadziła powódź, która kilka miesięcy wcześniej niespodziewanie zalała Wilno.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski powódź Wilno Aleksander Jagiellończyk Barbara Radziwiłłówna

Wrzesień '39. Ostatnia taka szarża. Bój ułanów pod Wólką Węglową

- Pamiętam, jak jeszcze przed szarżą, dowódca pułku stał na leśnym dukcie i przepuszczał pułk, jak na defiladzie. Wszyscy rozumieliśmy już, że to ostatni taki moment. Że do Warszawy przebijemy się tylko w szyku konnym – wspominał na antenie Polskiego Radia Eugeniusz Iwanowski, uczestnik ostatniej szarży Wojska Polskiego, w której wziął udział cały pułk kawalerii.
Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa Niemcy nazizm III Rzesza zbrodnie wojenne

Sowiecka agresja. "Polacy nie dopuszczali tego do myśli"

17 września 1939 roku nad ranem Armia Czerwona wtargnęła na terytorium II RP, wypełniając sojusznicze zobowiązania wobec III Rzeszy. Polskie wojsko, które od ponad dwóch tygodni bohatersko broniło się przed niemiecką agresją było zupełnie nieprzygotowane na walkę na dwa fronty.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA historia Polski II wojna światowa II Rzeczpospolita Armia Czerwona Franciszek Kleeberg Grodno Edward Rydz-Śmigły Kresy Wilno Lwów 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

Jak polskie władze uciekały z Polski we wrześniu 1939 roku

Ewakuacja władz Rzeczpospolitej od początku budziła wiele kontrowersji. Uciekinierów nazywano tchórzami, zdrajcami, "grabarzami ojczyzny", próbowano ich nawet stawiać przed Trybunałem Stanu. Czy słusznie?
Zobacz więcej na temat:  17 września 1939 II wojna światowa Rząd RP Rząd RP na Uchodźstwie Rumunia Zaleszczyki II Rzeczpospolita pakt Ribbentrop-Mołotow Niemcy nazizm komunizm ZSRR kampania wrześniowa 1939 wrzesień Ignacy Mościcki Felicjan Sławoj-Składkowski Edward Rydz-Śmigły Francja Wielka Brytania 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

Kpt. Władysław Raginis. "Myśmy tu nie przyszli po cudze, walczymy o swoje, musimy wytrwać"

- Myśmy tu nie przyszli po cudze, walczymy o swoje, musimy wytrwać - mówił kpt. Raginis do swoich żołnierzy. To właśnie on był dowódcą 720 żołnierzy, którzy we wrześniu 1939 roku pod Wizną stawili opór ponad 30 tys. uzbrojonych w broń pancerną żołnierzy niemieckich, nacierających w kierunku przepraw na Narwi i Biebrzy.
Zobacz więcej na temat:  1939 II wojna światowa Niemcy III Rzesza Władysław Raginis Bitwa pod Wizną

Pierwsze strony gazet z 1 września 1939 roku

Gdy o świcie 1 września 1939 roku armia niemiecka zaatakowała terytorium Polski, poranne wydania dzienników były już gotowe. Pierwsze wiadomości o agresji Niemiec wydrukowano dopiero w gazetach popołudniowych. W pierwszych dniach wojny prasa pełniła funkcję tyleż informacyjną, co propagandową i zagrzewającą do walki.
Zobacz więcej na temat:  1 września II wojna światowa Niemcy Rzeczpospolita II Rzeczpospolita prasa prasa drukowana media rocznica agresja Adolf Hitler nazizm nacjonalizm

"Wojna jest, panowie, wyłazić z wody!". Posłuchaj wspomnień z 1 września 1939 roku

"Gdzie byłem, co robiłem w piątkowy poranek 1 września 1939 roku?". O tym szczególnym momencie – który okazał się punktem zwrotnym w dziejach świata, po którym już nie było tak samo – opowiadali przed laty przed mikrofonem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa m.in. dziennikarze i artyści. Dużo w tych historiach codzienności i najzwyklejszych spraw.
Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa wrzesień 1939 wspomnienie III Rzesza Niemcy

Ograbieni z przyszłości. Jak wyglądałaby Polska, gdyby nie II wojna światowa?

II wojna światowa musiała wybuchnąć. Dążyły do tego oba zbrodnicze totalitaryzmy – niemiecki nazizm i sowiecki komunizm. W wyniku konfliktu wśród licznych strat, które ponieśli Polacy, wliczyć trzeba jeszcze jedną – ograbienie z przyszłości, na którą pracowała II RP, a która nigdy się nie wydarzyła.
Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa II Rzeczpospolita III Rzesza Niemcy nazizm zbrodnie wojenne Gdynia totalitaryzm