Polskie Radio
Section05

II Rzeczpospolita

Krwawa strzelanina na maturze w Wilnie. "Widok ponad wszelki opis przerażający"

Dokładnie 100 lat temu, 6 maja 1925 roku, podczas egzaminu maturalnego w gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie doszło do krwawej strzelaniny. W jej wyniku śmierć poniosło pięć osób, w tym dwóch zamachowców, którzy do przeprowadzenia ataku wykorzystali rewolwery i granaty. Była to największa strzelanina szkolna w historii Polski i jedno z pierwszych tego typu wydarzeń na świecie.
Zobacz więcej na temat:  matura Wilno II RP zamach

Maurycy Zamoyski - zbyt łagodny na prezydenturę

Był wybitnym dyplomatą i człowiekiem, który miał istotny wkład w odzyskanie niepodległości. Najbardziej kojarzony jest jednak jako konkurent Gabriela Narutowicza w wyborach prezydenckich w 1922 roku. – Wybranie mojego ojca nie byłoby szczęśliwe dla niego. Był za mało twardy i bezwzględny, a takim niestety trzeba było być w tym czasie – wspominał po latach jego syn, Jan Zamoyski.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Maurycy Zamoyski Gabriel Narutowicz II RP niepodległość odzyskanie niepodległości

Sprawa Rity Gorgonowej. Najgłośniejszy proces II RP

29 kwietnia 1933 roku Sąd Okręgowy w Krakowie skazał guwernantkę Ritę Gorgonową na osiem lat więzienia. Kobieta została uznana winną zamordowania siedemnastoletniej Elżbiety Zarembianki, córki lwowskiego architekta Henryka Zaremby w nocy z 30 na 31 grudnia 1932 roku. Był to jeden z najgłośniejszych procesów w II RP. 
Zobacz więcej na temat:  II RP Dwudziestolecie międzywojenne II wojna światowa kara śmierci historia Polski śmierć

Stefania Grodzieńska – pierwsza dama humoru. Posłuchaj!

– Szczerze mówiąc, to ja piszę o sobie. Te wszystkie kretynki i idiotki w felietonach to ja. Kobieta, która ma męski umysł, przestaje być kobietą. Wystarczy, że spojrzę w lustro, by mieć pomysł na felieton – mówiła Stefania Grodzieńska w wywiadzie dla Polskiego Radia z 1988 roku. Artystka zmarła 15 lat temu.
Zobacz więcej na temat:  satyra Dwudziestolecie międzywojenne PRL radio HISTORIA historia Polski aktor aktorstwo kabaret TEATR Jerzy Jurandot

Tadeusz Bocheński. "Książę" polskich spikerów radiowych

– Na jego osobowość spikerską złożył się nie tylko ten piękny, dźwięczny głos oraz ta jego naprawdę nieskazitelna dykcja. Nie tylko to oczarowało słuchaczy. Przede wszystkim zachwyciła ich ta jego kultura wyniesiona z domu rodzinnego, ogromna muzykalność i zdolności poetyckie. To wszystko sprawiło, że był prawdziwym "księciem" spikerów – mówiła spikerka Polskiego Radia Stella Weber.
Zobacz więcej na temat:  historia Polski historia PRL Dwudziestolecie międzywojenne PRL Polskie Radio Tadeusz Bocheński radio

Hazard, morderstwo i tajemnicze zaginięcia. Zbrodnie kupca Łabędzia i rejenta Bahra

🎙 W pierwszym odcinku "Mapy Zbrodni” Jacek Dehnel i Grzegorz Kalinowski zabierają słuchaczy do Warszawy lat 30. XX wieku – miasta elegancji, ale i przestępczego półświatka. 🔍 Kupiec Łabędź i rejent Bahr – dwóch mężczyzn z dobrych domów – wpadli w nałóg hazardu, zniknęli bez śladu, a ich ciała odnaleziono w makabrycznych okolicznościach. 🃏 Zaczynamy w szulerni na Pradze, przez Sopot i molo, aż po Gujanę Francuską i tamtejszą kolonię karną. Jak hazard prowadzi do zbrodni? Czy sprawców złapano? 🔔 Posłuchaj „Mapy Zbrodni” – podcastu true crime o zapomnianych zbrodniach II RP.
Zobacz więcej na temat:  Grzegorz Kalinowski true crime Jacek Dehnel

Wojsko – filar II Rzeczypospolitej?

W dwudziestoleciu międzywojennym Wojsko Polskie nie było jedynie armią – było instytucją formującą obywateli, kształtującą kulturę i wpływającą na politykę. Dlaczego armia zyskała tak wyjątkowy status? Jakie były tego konsekwencje społeczne i polityczne? I czy to dziedzictwo przetrwało do dziś? W najnowszym odcinku podcastu „Rzeczypospolite” prof. Antoni Dudek rozmawia z prof. Marcinem Kruszyńskim – historykiem wojskowości z Uniwersytetu w Siedlcach i Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie.
Zobacz więcej na temat:  II RP Wojsko Polskie wojsko Antoni Dudek Dwójka podcast Rzeczypospolite historia Polski

Ustawa "O ochronie imienia Józefa Piłsudskiego". Zaczęło się od recenzji

7 kwietnia 1938 roku Sejm II RP jednomyślnie uchwalił ustawę "O ochronie imienia Józefa Piłsudskiego, pierwszego Marszałka Polski". Był to jeden z licznych przejawów kultu po zmarłym Naczelniku Państwa. Do objęcia przepisami pamięci o Józefie Piłsudskim bezpośrednio przyczyniła się recenzja jednej z książek Melchiora Wańkowicza.
Zobacz więcej na temat:  Józef Piłsudski II RP Dwudziestolecie międzywojenne Melchior Wańkowicz

"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty". Pięć lat temu zmarł Krzysztof Penderecki

Krzysztof Penderecki, kompozytor, dyrygent, pedagog, jeden z najbardziej cenionych na całym świecie twórców muzyki, zmarł nad ranem 29 marca 2020 roku. Przeżył 86 lat. Pozostały po nim dzieła, które zmieniały myślenie o muzyce zarówno w XX, jak i w XXI wieku.
Zobacz więcej na temat:  KULTURA Krzysztof Penderecki MUZYKA muzyka współczesna kompozytor kompozycja komponowanie dyrygent awangarda religia opera Dębica Kraków Elżbieta Penderecka Aleksander Laskowski Joanna Wnuk-Nazarowa Lech Wałęsa Jan Paweł II Stefan Wyszyński Grudzień 1970 Stocznia Gdańska historia Polski II wojna światowa Artur Malawski Stanisław Wiechowicz Dwudziestolecie międzywojenne PRL