"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty" 23 listopada 2025 roku wspominamy 92. rocznicę urodzin Krzysztofa Pendereckiego - kompozytora, dyrygenta, pedagoga, jednego z najbardziej cenionych na całym świecie twórców muzyki. Ten "wielki odkrywca dźwięków" zmarł w 2020 roku. Pozostały po nim dzieła, które zmieniały myślenie o muzyce zarówno w XX, jak i w XXI wieku. Zobacz więcej na temat: KULTURA Krzysztof Penderecki MUZYKA muzyka współczesna kompozytor kompozycja komponowanie dyrygent awangarda religia opera Dębica Kraków Elżbieta Penderecka Aleksander Laskowski Joanna Wnuk-Nazarowa Lech Wałęsa Jan Paweł II Stefan Wyszyński Grudzień 1970 Stocznia Gdańska historia Polski II wojna światowa Artur Malawski Stanisław Wiechowicz Dwudziestolecie międzywojenne PRL II Rzeczpospolita
"Astronauci". "Gruby pan" zamawia u Lema lot w kosmos – Kiedy pisałem tę powieść, nie wierzyłem, że loty kosmiczne staną się rzeczywistością jeszcze za mojego życia. Pisałem bajkę, fantazjowałem na temat czegoś, co może się zdarzyć za sto lub za pięćdziesiąt lat – mówił o "Astronautach" Stanisław Lem w 1965 roku. Zobacz więcej na temat: Stanisław Lem historia Polski historia PRL HISTORIA literatura KSIĄŻKA książki pisarz fantastyka science-fiction Wenus planety planeta podróże
Paul Celan. Żyd zakochany w języku morderców – Paul Celan stracił całą rodzinę podczas Holokaustu, ale jemu się udało przeżyć. I został mu język niemiecki, język morderców jego rodziny. Nie był w stanie i nie chciał się wyzwolić z tego języka – mówił w Polskim Radiu Zbigniew Herbert o twórcy, którego uważał "za jednego z największych poetów XX wieku". Zobacz więcej na temat: Holokaust Paul Celan literatura poezja Rumunia Niemcy Francja Czerniowce Żydzi HISTORIA Ryszard Krynicki Zbigniew Herbert ZSRR nazizm hitlerowskie obozy koncentracyjne niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne
Kasztanka. Ulubiony koń Piłsudskiego Legenda Piłsudskiego to szare mundury legionistów, to wysłużona maciejówka i sumiaste wąsy, ale byłaby to legenda niepełna bez płochliwej, drobnej, kasztanowej klaczy. Kasztanka to bezsprzecznie najsłynniejszy koń w dziejach Polski. Zobacz więcej na temat: koń Józef Piłsudski II RP zwierzęta
Stanisław Zaremba. Matematyk, który zadziwił Europę Choć ten krakowski uczony z dużą dozą krytycyzmu podchodził do założeń warszawskiej i lwowskiej szkoły matematycznej, to właśnie jemu przyszło w udziale położenie podwalin pod konsolidację społeczności rodzimych badaczy królowej nauk. Zobacz więcej na temat: matematyka II RP Kraków Uniwersytet Jagielloński NAUKA
Generał Józef Dwernicki. Bohater spod Stoczka Był utalentowanym wojskowym, który po raz pierwszy wsławił się męstwem podczas wojen napoleońskich. Do jego największych osiągnięć należy jednak zwycięskie starcie podczas powstania listopadowego. Wygrana ta miała wielkie znaczenie symboliczne - nie tylko podniosła Polaków na duchu, lecz także pokazała Rosjanom, że nie należy lekceważyć przeciwnika. Zobacz więcej na temat: HISTORIA historia Polski powstanie listopadowe Napoleon_Bonaparte
Konferencja kairska. Wojna z Japonią do bezwarunkowej kapitulacji 22 listopada 1943 roku rozpoczęła się konferencja przywódców państw alianckich w Kairze. Liderzy USA, Wielkiej Brytanii i Chin obradowali na temat dalszego prowadzenia wojny na Dalekim Wschodzie i ustalenia powojennego porządku w tej części świata. Zobacz więcej na temat: II wojna światowa konferencja Kair USA Wielka Brytania Chiny Franklin Delano Roosevelt Winston Churchill Egipt
Ze Lwowa do Wilanowa i Gdańska. Peregrynacje pomnika Jana III Sobieskiego Monument przedstawiający jednego z najsłynniejszych polskich królów odsłonięto we Lwowie 20 listopada 1898 roku. Tam pomnik stał do 1945 roku, następnie przez kilkanaście lat znajdował się w Warszawie. I chociaż już od ponad pół wieku można go podziwiać w Trójmieście, do dziś nie wiadomo, dlaczego monument trafił akurat na Pomorze. Zobacz więcej na temat: HISTORIA historia Polski pomniki Jan III Sobieski królowie Polski Lwów Gdańsk
Marek Tomaszewski, czyli połowa duetu Marek i Wacek – Wacek wprowadzał jakąś lekkość i wesołość, ja wprowadzałem dowcip zupełnie innego rodzaju. Każdy zachowywał swoją osobowość. Dość często się kłóciliśmy, ale dzięki temu się kompletowaliśmy – opowiadał Marek Tomaszewski o zespole Marek i Wacek. Zobacz więcej na temat: Marek Tomaszewski Wacław Kisielewski Jazz historia Polski HISTORIA
PRL i kara śmierci za mięso. Proces, który wstrząsnął Polską 20 listopada 1964 roku przed Sądem Wojewódzkim w Warszawie rozpoczął się proces uczestników tzw. afery mięsnej. Sprawa dotyczyła nieprawidłowości w handlu mięsem. Aresztowano ok. 400 osób. Wykonano wyroki śmierci. Zobacz więcej na temat: akt oskarżenia handel historia Polski kara śmierci Władysław Gomułka PRL komunizm
Robert Altman kontra Hollywood – Krytykowano moje dzieła wiele razy. W chwili, w której wszyscy uznają mój film za wspaniały, pora będzie porzucić ten zawód – mówił Robert Altman w 1996 roku w Cannes, gdzie premierę miał "Kansas City", jeden z wielu gorąco dyskutowanych obrazów reżysera, który od początku jednych zachwycał, innych zaś drażnił. Zobacz więcej na temat: HISTORIA USA Hollywood Cannes FILM kino reżyser Ameryka
Synod w Clermont. Początek wypraw krzyżowych "Bracia wasi, żyjący na wschodzie, pilnie potrzebują waszej pomocy. Jak bowiem wielu z was już słyszało, napadli ich Turcy i Arabowie i podbili terytorium Romanii" – tak brzmiało wezwanie do pierwszej krucjaty wygłoszone 930 lat temu przez papieża Urbana II. Zobacz więcej na temat: Europa Jerozolima HISTORIA średniowiecze wyprawy krzyżowe chrześcijaństwo
Profesor Lucjan Rydel. Lekarz krakowskich "ócz" Był taki czas w Krakowie, że chodziło po nim dwóch Lucjanów Rydlów. Pierwszy z nich, sławny okulista, był ojcem drugiego, przyszłego sławnego poety. Postać drugiego już niebawem przyćmiła pamięć o pierwszym. A przecież to starszy Lucjan Rydel sprawił, choć trochę wbrew sobie, że jego syn został artystą. Zobacz więcej na temat: Lucjan Rydel historia Polski HISTORIA Kraków medycyna lekarz Uniwersytet Jagielloński Wiedeń
Auguste Rodin. 60 lat rzeźbienia na pohybel krytykom – Był szalenie upartym tytanem pracy. Miał zakorzeniony pogardliwy stosunek do krytyki. W testamencie przestrzegał swoich uczniów przed liczeniem się z krytyką – mówił o Rodinie krytyk sztuki Stanisław Stopczyk w 1981 roku. Zobacz więcej na temat: rzeźba HISTORIA Paryż Francja SZTUKA impresjonizm
Bernard L. Montgomery. Pogromca najzdolniejszego dowódcy Hitlera Bernard L. Montgomery - pogromca najzdolniejszego dowódcy Hitlera, a zarazem autor jednej z największych klęsk alianckich pod koniec wojny. Uparty i nieustępliwy jak angielski buldog dał się we znaki tak wodzowi III Rzeszy, jak i przełożonym oraz sojusznikom. Zobacz więcej na temat: Afryka Dwight Eisenhower HISTORIA Holandia II wojna światowa Stanisław Sosabowski
Michał Piekarski. Królobójca na mękach Przemysł II zginął prawdopodobnie z rąk Brandenburczyków. Konfederaci barscy, o ile nie działali na polecenie samego króla, chcieli skłonić go tylko do abdykacji. Spiskowcy uwiecznieni w "Kordianie" nie zdecydowali się podnieść ręki na cara, który został koronowany na króla Polski. To czyni niedoszłego zabójcę Zygmunta III Wazy jedynym królobójcą w historii kraju. Zobacz więcej na temat: HISTORIA Rzeczpospolita Stefan Żółkiewski Turcja Warszawa
Ponad pół wieku pieśni o Małym Rycerzu - Koń przed rozpoczęciem zdjęć był dla mnie wyrośniętym psem - śmiał się Tadeusz Łomnicki, wspominając pracę nad rolą Michała Wołodyjowskiego. Już od ponad pół wieku - to przez pryzmat jego kreacji - spoglądamy na Sienkiewiczowskiego bohatera. Nie tylko dzięki filmowi, ale także serialowi, który na ekranach telewizorów zagościł po raz pierwszy 14 listopada 1969 roku. Zobacz więcej na temat: Tadeusz Łomnicki telewizja Henryk Sienkiewicz Trylogia
Grzegorz Piramowicz. Współtwórca polskiej edukacji Należał do grona oświeceniowej elity intelektualnej kraju, nadającej kierunek jego rozwojowi. Był architektem rodzącego się systemu szkolnictwa świeckiego, które postrzegał jako narzędzie służące rozwojowi i dobrobytowi ojczyzny. 14 listopada mija 224. rocznica jego śmierci. Zobacz więcej na temat: HISTORIA oświecenie edukacja konstytucja 3 maja Ormianie