Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

ZSRR

Kresy Wschodnie. Przez II wojnę światową Polska straciła niemal pół terytorium

- W ujęciu propagandowym Polska wyszła zwycięsko z II wojny światowej. Ale jakiż to za zwycięzca, którego terytorium było o 20 procent mniejsze niż przed ową zwycięską wojną? Jakiż to zwycięzca, który stracił kilka milionów swoich obywateli? – pytał historyk prof. Jerzy Eisler w radiowej audycji "Kronika polska".  Zobacz więcej na temat:  historia Polski II wojna światowa II Rzeczpospolita Józef Stalin Kresy konferencja teherańska Bez Przedawnienia HISTORIA

Konstanty Ciołkowski projektował statki kosmiczne, zanim pojawiły się samoloty

Jego życie naznaczone było przekraczaniem granic. Ojciec był polskim szlachcicem, matka Rosjanką z domieszką krwi tatarskiej. Rodzina często zmieniała miejsce pobytu. Konstanty od dziecka najchętniej spoglądał jednak w stronę ostatniej z granic. Chciał wysłać człowieka w kosmos. Zaczął nad tym pracować jeszcze w XIX wieku. Zobacz więcej na temat:  astronautyka kosmos fizyka matematyka Rosja rewolucja październikowa 1917 pojazdy samolot samoloty lotnictwo

Jan Karski. Jak jednostka może wpłynąć na losy historii?

Mówił o sobie Jan Karski: „Chciałem ratować miliony, a nie uratowałem ani jednego życia”. Jako emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego był pierwszym, który złożył wolnemu światu pełną relację o zagładzie polskich Żydów. Jak mówił Eli Wiesel, dzięki niemu wiemy, że jednostka, jeśli tego pragnie, ma szansę wpłynąć na bieg historii. Po wojnie został w Ameryce, był wykładowcą Georgetown University. Uhonorowano go tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, w USA pośmiertnie odznaczono prezydenckim Medalem Wolności. Ten podcast opowiada o powojennych losach Wielkiego Świadka Holocaustu. Zobacz więcej na temat:  Jan Karski II wojna światowa Niemcy Holokaust

"Dla ojczyzny nie ma ratunku". Tragiczna śmierć Witkacego

18 września 1939 roku we wsi Jeziory na Polesiu Stanisław Ignacy Witkiewicz – na wieść o agresji sowieckiej na Polskę – odebrał sobie życie. O ataku Armii Czerwonej artysta dowiedział się z wiadomości radiowych. – Wtedy powiedział, że dla ojczyzny nie ma już żadnego ratunku – wspominał słowa Witkacego Włodzimierz Ziemlański, świadek tych dramatycznych wydarzeń. Zobacz więcej na temat:  Stanisław Ignacy Witkiewicz II wojna światowa 17 września 1939 wspomnienie samobójstwo literatura 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

"Celem Stalina było wytrzebienie polskości z Kresów"

17 września 1939 roku był katastrofą państwa polskiego, a dla setek tysięcy mieszkańców wschodnich terenów Rzeczpospolitej stał się także prologiem osobistych tragedii. Masowe deportacje Polaków w głąb Rosji były częścią sowieckiego planu wymazania polskości z Kresów. Dlatego 17 września, w rocznicę inwazji ZSRR na II RP, obchodzimy także Światowy Dzień Sybiraka. Zobacz więcej na temat:  Syberia deportacje deportacja historia Polski Rosja zbrodnie sowieckie zbrodnie wojenne zbrodnia katyńska 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

Jak polskie władze uciekały z Polski we wrześniu 1939 roku

Ewakuacja władz Rzeczpospolitej od początku budziła wiele kontrowersji. Uciekinierów nazywano tchórzami, zdrajcami, "grabarzami ojczyzny", próbowano ich nawet stawiać przed Trybunałem Stanu. Czy słusznie? Zobacz więcej na temat:  17 września 1939 II wojna światowa Rząd RP Rząd RP na Uchodźstwie Rumunia Zaleszczyki II Rzeczpospolita II RP pakt Ribbentrop-Mołotow Niemcy nazizm komunizm kampania wrześniowa 1939 wrzesień Ignacy Mościcki Felicjan Sławoj-Składkowski Edward Rydz-Śmigły Francja Wielka Brytania 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

"Jak dzicz". Świadkowie o agresji sowieckiej w 1939 roku

– To już będę zawsze pamiętał. Tę noc pochmurną, przerażającą dla nas wszystkich, to głuche dudnienie ciężkiego żelastwa. I wkraczające późno nocą do Wilna czołgi radzieckie – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Bogdan Rudnicki, wilnianin. Takich przejmujących wspomnień o 17 września 1939 roku zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej. Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa 17 września 1939 wspomnienie Lwów Grodno Wilno agresja sowiecka 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

Sowiecka propaganda, czyli próba usprawiedliwienia bezprawia

Inwazja sowiecka dokonana 17 września 1939 roku była pogwałceniem wszelkich traktatów i konwencji międzynarodowych. Władze Kremla, które miały świadomość dokonywanego przez siebie bezprawia, próbowały usprawiedliwiać swoje czyny poprzez zaklinanie rzeczywistości i zakłamywanie faktów. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA historia Polski II wojna światowa 17 września 1939 Armia Czerwona Kresy 85 lat od sowieckiej agresji na Polskę

Rachunek za wojnę: aneksja Kresów. Kradzież połowy Polski

Utrata Kresów Wschodnich, usankcjonowana przez sojuszników, była dla Polski nie tylko tragedią geopolityczną, ale przede wszystkim amputacją połowy terytorium i kradzieżą całego potencjału gospodarczego. Miliony Polaków zostały wykorzenione ze swoich domów, a ziemia, infrastruktura i zasoby, które przez dekady mogły wzbogacać polską gospodarkę, zostały bezpowrotnie zagrabione przez Związek Radziecki. Ten fragment rachunku pokazuje, jak fundamentalna i trwała była ta strata dla naszego państwa i narodu. Zobacz więcej na temat:  GOSPODARKA POLSKA II wojna światowa Kresy pieniądze

Rachunek za wojnę: trofiejnyje otriady. Ziemie Odzyskane

"Rekompensata" za utracone Kresy Wschodnie, czyli Ziemie Odzyskane, miała być dla powojennej Polski nowym startem. Zamiast tego stała się świadectwem bezwzględnej grabieży dokonanej przez Związek Radziecki. Specjalne jednostki Armii Czerwonej, trofiejnyje otriady, metodycznie rozkradały całe fabryki i zakłady, pozostawiając po sobie ruinę. Ten celowy drenaż przemysłowy na lata wykastrował gospodarkę odzyskanego regionu, trwale obniżając potencjał rozwojowy Polski. Zobacz więcej na temat:  GOSPODARKA POLSKA II wojna światowa pieniądze

Rachunek za wojnę: cios bezczynności. Powstanie Warszawskie

W sierpniu 1944 roku los Powstania Warszawskiego i jego mieszkańców spoczął w rękach Związku Sowieckiego. Choć Armia Czerwona stała na przedpolach miasta, walczącym powstańcom przyglądała się bezczynnie. To była aktywna zdrada, skalkulowana decyzja polityczna Stalina, który dążył do fizycznej likwidacji Armii Krajowej rękami Niemców. Ta celowa bierność kosztowała życie setek tysięcy Polaków, a stolicę zamieniła w ruiny. Związek Sowiecki ponosi za to pełną, choć niematerialną, odpowiedzialność. Zobacz więcej na temat:  GOSPODARKA POLSKA II wojna światowa Powstanie Warszawskie pieniądze

Rachunek za wojnę: "wyzwalanie" od AK. Okupacja 1944-1945

W 1944 roku, gdy na horyzoncie pojawiła się Armia Czerwona, Polacy wierzyli, że nadchodzi „wyzwolenie”. Rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Sowieci, wkraczając na tereny Polski, mieli jeden cel: zniszczyć niepodległościowe struktury Polskiego Państwa Podziemnego i zainstalować własną, komunistyczną władzę. Armia Czerwona podstępnie likwidowała Armię Krajową, mordowała i represjonowała cywilów, a wzdłuż szlaków na Zachód dokonywała masowej grabieży majątku, pozostawiając za sobą chaos i terror. Zobacz więcej na temat:  GOSPODARKA POLSKA II wojna światowa pieniądze Armia Krajowa

Rachunek za wojnę: Katyń i terror. Okupacja 1939-1941

Po ciosie w plecy z 17 września 1939 roku, Związek Sowiecki przystąpił do systematycznego i zaplanowanego zniszczenia narodu polskiego. Cel Stalina był jasny: wykorzenić polskość na Kresach Wschodnich. Oznaczało to ludobójstwo elit w Katyniu, masowe deportacje setek tysięcy Polaków na Syberię i do Kazachstanu oraz falę terroru, która trwale okaleczyła społeczeństwo i gospodarkę. To opowieść o celowej eksterminacji i grabieży, która miała zniszczyć Polskę od środka. Zobacz więcej na temat:  GOSPODARKA POLSKA II wojna światowa Katyń pieniądze

Rachunek za wojnę: spalona ziemia. Odwrót latem 1941

Latem 1941 roku, w panice uciekając przed nacierającym Wehrmachtem, oddziały Związku Sowieckiego pozostawiły na Kresach Wschodnich istne spustoszenie. Zgodnie z rozkazem Stalina o polityce "spalonej ziemi", Armia Czerwona i NKWD metodycznie niszczyły wszystko, co mogło posłużyć wrogowi, a co w rzeczywistości było dobytkiem polskiej ludności cywilnej. Na ruiny i zgliszcza zamieniono setki tysięcy domów i gospodarstw. Jednocześnie w więzieniach i "marszach śmierci" NKWD dokonywało masowych egzekucji więźniów politycznych, pozostawiając za sobą tysiące ofiar. Zobacz więcej na temat:  GOSPODARKA POLSKA II wojna światowa pieniądze