"1 września obudziły mnie syreny". Świadkowie o początku II wojny – O szóstej rano pierwszego września rozległ się potworny hałas. Cały dom drżał. Zerwaliśmy się. Przez okno widzieliśmy, jak od strony Krosna szły dymy – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu grafik i malarz Franciszek Starowieyski. Takich osobistych wspomnień o okolicznościach wybuchu II wojny światowej zachowało się w Polskim Radiu znacznie więcej. Zobacz więcej na temat: II wojna światowa wrzesień 1939 Niemcy Warszawa
"Wojna jest, panowie, wyłazić z wody!". Posłuchaj wspomnień z 1 września 1939 roku "Gdzie byłem, co robiłem w piątkowy poranek 1 września 1939 roku?". O tym szczególnym momencie – który okazał się punktem zwrotnym w dziejach świata, po którym już nie było tak samo – opowiadali przed laty przed mikrofonem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa m.in. dziennikarze i artyści. Dużo w tych historiach codzienności i najzwyklejszych spraw. Zobacz więcej na temat: II wojna światowa wrzesień 1939 III Rzesza II RP Niemcy
Jan Ekier. "Spłacić dług Narodu wobec Fryderyka Chopina" – Oddzielenie tego, co było obcym nalotem, a co intencją Chopina, stanowiło niezwykle trudne zadanie. Ale była to fantastyczna przygoda – mówił w archiwalnych radiowych nagraniach Jan Ekier. 29 sierpnia wspominamy 112. rocznicę urodzin tego wielkiego znawcy kompozytora z Żelazowej Woli, a także cenionego pianisty i pedagoga. Zobacz więcej na temat: Jan Ekier Fryderyk Chopin muzyka klasyczna Kraków II wojna światowa Powstanie Warszawskie koncert konkurs chopinowski
Anna German. "Wszystko, co czuję do ludzi i świata, to postawa życiowa mojej babci" - Choć moja babcia była cudowna, prawie wszystko jej zawdzięczam, przez całe dzieciństwo z utęsknieniem czekałam na powrót mamy z pracy, na rozmowy przy stole - opowiadała Anna German w jednym z archiwalnych radiowych nagrań. 26 sierpnia wspominamy 43. rocznicę śmierci tej znakomitej piosenkarki. Zobacz więcej na temat: Anna German piosenka
Tak Polacy spędzali ostatnie lato przed II wojną Jaka atmosfera panowała w Polsce latem 1939 roku? Gdzie wyjeżdżano na wakacyjne wojaże, kto wybierał modne i drogie kurorty? Czy w ciepłe miesiące na plażach Bałtyku czy w cieniu gór spodziewano się, co za chwilę nastąpi? Zobacz więcej na temat: II wojna światowa 1939 Anna Lisiecka Dwudziestolecie międzywojenne wakacje lato
50 lat temu zmarł Adolf Dymsza, jeden z najwybitniejszych komików polskiego kina Warszawska publiczność mówiła o nim "Dodek". Adolf Dymsza był obdarzony wyjątkowym talentem komicznym. Był artystą kabaretowym i rewiowym, gwiazdą polskiego kina przedwojennego. Wykonywał skecze, piosenki i monologi pisane specjalnie dla niego przez Juliana Tuwima. Na scenie występował m.in. wraz Hanką Ordonówną czy Mirą Zimińską. Zobacz więcej na temat: Adolf Dymsza film polski komedia kino Dwójka
Przewidział swoją śmierć. Tadeusz Gajcy, powstaniec, który zostawił nam przesłanie Miał zaledwie 22 lata, kiedy – 81 lat temu, 16 sierpnia 1944 roku – zginął w Powstaniu Warszawskim. Na kilka miesięcy przed śmiercią napisał niezwykły wiersz, w którym zwracał się do "do potomnego". – Wiedział, że jego życie jest skończone – mówił w Polskim Radiu literaturoznawca Bronisław Maj o tym nieco zapominanym wielkim poecie. Zobacz więcej na temat: Tadeusz Gajcy Powstanie Warszawskie II wojna światowa literatura poezja Warszawa
Stanisław Różewicz. Filmowe opowieści od roli muchomora po reżyserowanie - Trzy dni po maturze wziąłem walizeczkę, którą dostałem od brata, Tadeusza, i pojechałem do Łodzi. Tam pierwszy raz zobaczyłem filmowe atelier - mówił w Polskim Radiu ceniony reżyser. W 101. rocznicę urodzin Stanisława Różewicza zapraszamy do wysłuchania jego wspomnień. Zobacz więcej na temat: Tadeusz Różewicz Stanisław Różewicz kino II wojna światowa
"Czy chciałbym przeżyć swoje życie inaczej?". Czesław Miłosz w szczerych wywiadach Dziś mija 21. rocznica śmierci Czesława Miłosza. To dobra okazja, by przypomnieć z radiowych archiwów wypowiedzi poety, które układają się w swoisty - złożony z wielkich nazwisk i osobistych opowieści - alfabet. Zobacz więcej na temat: Czesław Miłosz poezja literatura
Ekstremalne upały w Polsce to coś nowego? Pod koniec XVII wieku "ziemia została spalona przez gwałtowny żar słońca". W rekordowym lipcu 1921 roku Kraków był "w piekle upałów". Tym, co łączy relacje z przeszłości o wysokich letnich temperaturach z newsami o upałach 2025 roku, może być jedno: alarmujący, gorączkowy, czasem i apokaliptyczny ton. Zobacz więcej na temat: upały lato rekordy susza dokumenty
Księżna Daisy – miłość, zdrada i cierpienie. Dramatyczne życie pani na zamku Książ Zespół zamkowo-parkowy Książ w Wałbrzychu został uznany przez prezydenta RP za pomnik historii. To dobra okazja, by przypomnieć skomplikowane dzieje życia księżnej Daisy – fascynującej postaci na trwałe związanej z zamkiem Książ. Zobacz więcej na temat: Zamek Książ Niemcy Anglia Wałbrzych I wojna światowa II wojna światowa księżna Daisy
Unikatowa relacja polskiego zakonnika, który przeżył atak atomowy na Nagasaki – Ponieważ wcześniej była syrena i nalot się skończył, myśleliśmy, że już nie będzie zagrożenia. Zaczęliśmy dalej pracować. Nagle powstał straszny wiatr – mówił w 1957 roku przed mikrofonem Radia Wolna Europa o. Mieczysław Mirochna, współpracownik św. Maksymiliana Kolbego, wspominając zniszczenie Nagasaki przez bombę atomową. Zobacz więcej na temat: Hiroszima Nagasaki Japonia USA Maksymilian Maria Kolbe bomba atomowa
Znali Prusa jako dzieci. Opowiedzieli o tym pod koniec życia "Bardzo lubił dzieci", "emanowała z niego dobroć", "przyjacielski dla wszystkich", "szalenie skromny" – tak po dziesiątkach lat w Polskim Radiu wspominali Bolesława Prusa ci, którzy poznali pisarza w wieku kilku lub kilkunastu lat. Zobacz więcej na temat: Bolesław Prus Nałęczów Warszawa dzieci literatura pisarz Milanówek
"Należę do nienormalnych, którzy za nic mają to, co stracili". Historie Mycielskiego – Zawsze chciałem być muzykiem, nie miałem żadnych wątpliwości. I cieszę się z tego, bo to mi wypełniło życie – mówił w archiwalnym radiowym nagraniu Zygmunt Mycielski. Ten kompozytor, a także pisarz, autor cenionych dzienników, zmarł 38 lat temu w Warszawie. Zobacz więcej na temat: Zygmunt Mycielski Mieczysław Tomaszewski kompozytor muzyka klasyczna Paryż PRL literatura dziennik muzyka współczesna
Jej biografia była kiedyś skandalem. Colette, książki "czyste nieczyste" – Jest to po prostu przepiękna literatura opowiadająca o najbardziej intymnych, zmysłowych przeżyciach – mówiła w Polskim Radiu tłumaczka Katarzyna Bartkiewicz o jednej z książek Sidonie-Gabrielle Colette. Dziś mija 71. rocznica śmierci tej francuskiej pisarki, słynnej zarówno dzięki swojej twórczości, jak i skandalizującej biografii. Zobacz więcej na temat: Francja literatura feminizm powieść kobieta
"Ku przedmieściu, rynsztoki śmierdzą". Białoszewski o sobie - Mówiłem do mamy na spacerze: "Co tam jest dalej", "Jak to się kończy", "Jak się to urywa?", "Jak to jest z tą Warszawą, gdzie jej już zaczyna nie być po prostu?" - wspominał Miron Białoszewski. W archiwum Polskiego Radia zachowały się unikatowe nagrania z udziałem tego znakomitego poety. I znakomitego gadacza. Zobacz więcej na temat: Miron Białoszewski II wojna światowa Warszawa poezja literatura
Fani, rodzina, artyści pożegnali Joannę Kołaczkowską, damę polskiego kabaretu Obdarzona niezwykłym talentem komediowym, była jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiego kabaretu. Fani, rodzina, przyjaciele i artyści pożegnali Joannę Kołaczkowską. Artystka kabaretowa i teatralna zmarła 17 lipca, w wieku 59 lat. Zobacz więcej na temat: odeszli 2025 Joanna Kołaczkowska kabaret pogrzeby
"Pisanie to akt odwagi". Posłuchaj Zbigniewa Herberta – Gdybym był weterynarzem i leczył krowę, żeby nie kaszlała, bo są krowy, które kaszlą, sprawiłoby mi to bodajże czy nie większą satysfakcję niż napisanie wiersza – mówił Zbigniew Herbert w 1971 roku w Polskim Radiu. Liczne wywiady z poetą, które zachowały się w radiowych archiwach, składają się na jedyny w swoim rodzaju autoportret tego znakomitego twórcy. Zobacz więcej na temat: Zbigniew Herbert literatura poezja podróże wywiad PRL