Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

niepodległość

Bitwa pod Żyrzynem. Ruble dla zuchwałych powstańców

Bladym świtem 8 sierpnia 1863 roku rosyjski konwój przewożący ponad 200 tysięcy rubli z Dęblina do Lublina wpadł w zasadzkę pod Żyrzynem. Otoczeni z trzech stron Moskale musieli salwować się ucieczką. Bitwa przeszła do historii jako jeden z niewielu spektakularnych sukcesów powstańców styczniowych. A części ze zdobytego na zaborcy łupu nigdy nie odnaleziono. Zobacz więcej na temat:  Powstanie Styczniowe Rosja Zygmunt Sierakowski

Maurycy Zamoyski - zbyt łagodny na prezydenturę

Był wybitnym dyplomatą i człowiekiem, który miał istotny wkład w odzyskanie niepodległości. Najbardziej kojarzony jest jednak jako konkurent Gabriela Narutowicza w wyborach prezydenckich w 1922 roku. – Wybranie mojego ojca nie byłoby szczęśliwe dla niego. Był za mało twardy i bezwzględny, a takim niestety trzeba było być w tym czasie – wspominał po latach jego syn, Jan Zamoyski. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Maurycy Zamoyski Gabriel Narutowicz II Rzeczpospolita II RP odzyskanie niepodległości

Hans von Beseler. "Żeby zrozumieć Polaków, przeczytał nawet "Chłopów" Reymonta"

– Był człowiekiem z jednej strony żałującym losu Polaków i ich ciężkich doświadczeń historycznych, z drugiej strony był pruskim wojskowym i politykiem, który na pierwszym miejscu stawiał interesy Cesarstwa - podkreślał prof. Piotr Szlanta w rozmowie z portalem PolskieRadio.pl. 175 lat temu urodził się Hans von Beseler, generalny gubernator warszawski w czasach I wojny światowej. Zobacz więcej na temat:  I wojna światowa odzyskanie niepodległości rozbiory Polski Dwudziestolecie międzywojenne II RP

Św. Urszula Ledóchowska. Powołana do służby Bogu i Polsce

- Matce Urszuli zależało na tym, by w pedagogice realizowanej przez siostry, wyraźnie łączyć wychowanie religijne z patriotycznym. Sama często mówiła o dwóch ojczyznach. Powtarzała, że zadaniem urszulanek ma być wychowanie dzieci dla Boga, czyli dla ojczyzny niebieskiej i dla Polski, czyli dla ojczyzny ziemskiej - wyjaśniła autorka książki o życiu świętej, siostra Małgorzata Krupecka. Zobacz więcej na temat:  Kościół katolicki katolicyzm patriotyzm Dwudziestolecie międzywojenne Urszula Ledóchowska chrześcijaństwo

Drugi hymn Polski "Warszawianka". "Kto przeżyje, wolnym będzie, kto umiera ‒ wolnym już"

"Oto dziś dzień krwi i chwały, oby dniem wskrzeszenia był!" Tymi słowami rozpoczyna się tekst "Warszawianki", hymnu towarzyszącemu powstaniu listopadowemu, napisanemu przez Casimira François Delavigne’a. 5 kwietnia 1831 roku w warszawskim Teatrze Wielkim odbyło się premierowe wykonanie tej pieśni do słów w tłumaczeniu Karola Sienkiewicza i z muzyką Karola Kurpińskiego. Dziś mijają 194 lata od tego wydarzenia. Zobacz więcej na temat:  powstanie listopadowe Francja Teatr Wielki - Opera Narodowa pieśń hymn narodowy

Adam Mickiewicz awanturował się u papieża! "Jak nie krzyczeć, kiedy ojczyzna zabita!"

Według świadków Adam Mickiewicz podczas audiencji u Piusa IX – wiosną 1848 roku – był bardzo rozemocjonowany. Mówił przy tym ponoć takie rzeczy, na które urażony papież reagował: "Zapominasz się!". Jakie były okoliczności spotkań polskiego poety z Piusem IX? Zobacz więcej na temat:  Adam Mickiewicz chrześcijaństwo papież Rzym katolicyzm literatura Włochy wiosna ludów poezja wspomnienie

Jan Baudouin de Courtenay. Człowiek, który naraził się wszystkim

Przywoływany jest w podręcznikach historii tylko jako kandydat mniejszości narodowych na pierwszego prezydenta RP. Tymczasem ten Polak o obcobrzmiącym nazwisku był jednym z najlepszych lingwistów świata. Był też nietuzinkowym wolnomyślicielem, co przysporzyło mu wielu wrogów. 13 marca przypada 180. rocznica jego urodzin. Zobacz więcej na temat:  NAUKA język polski II Rzeczpospolita Gabriel Narutowicz mniejszości narodowe