Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

starożytność

Święty czas i święte miejsca w późnym antyku. Jak zmieniała się koncepcja pielgrzymki?

Trzech Króli to święto ustanowione na pamiątkę wydarzenia opisanego w Ewangelii św. Mateusza. Czytamy tam, że trzej mędrcy ze Wschodu udali się do Betlejem, by oddać hołd nowonarodzonemu Jezusowi. Te odwiedziny władców z dalekich krajów to właściwie pierwsza pielgrzymka do chrześcijańskiego miejsca świętego.  Zobacz więcej na temat:  Trzech Króli Katarzyna Kobylecka Zobacz także Kościół katolicki chrześcijaństwo islam buddyzm

Pierwszy dzień reszty twojego życia. Jak wykorzystać czas, który pozostał?

Nowy Rok to dla wielu okazja do życiowych bilansów i nowych planów. Świadomość końca kolejnego roku i (zawsze za szybkiego) upływu czasu może również sprzyjać refleksji nad tym, jak najlepiej ów czas, który nam został, wykorzystać. Przypomnimy zatem, co mówili inni – nie tylko wielcy myśliciele – o umiejętności życia.  Zobacz więcej na temat:  filozofia czas kalendarz psychologia życie

Jak zginął Kommodus? Na pewno nie tak, jak w filmie "Gladiator"

W obrazie Ridleya Scotta rzymski cesarz ginie w Koloseum zasłużoną śmiercią z ręki gladiatora Maximusa, którego wcześniej ograbił z sukcesji cesarskiej purpury i któremu zgładził rodzinę. Maximus też umiera, bo Kommodus przed pojedynkiem rani go śmiertelnie, by zapewnić sobie zwycięstwo. Tłum wynosi ciało gladiatora, zostawiając martwego imperatora w piasku areny. Koniec jednego z najokrutniejszych rzymskich augustów w rzeczywistości nie był tak poetycki, ale równie żałosny. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Rzym Bartłomiej Makowski Andrzej Sowa

Dwuletni Jezus spotyka smoki. Apokryfy o Bożym Narodzeniu

Ewangelie stosunkowo niewiele miejsca poświęcają najwcześniejszym latom życia Jezusa. Stąd już od II wieku powstawały opowieści - nieuznane przez Kościół za kanoniczne - które miały za zadanie zaspokoić ludzką potrzebę dowiedzenia się "czegoś więcej". Teksty te, w dużej mierze pełne fantazji i niesamowitości, można jednak czasami odczytać i jako ilustrację poważnych religijnych tez. Zobacz więcej na temat:  Boże Narodzenie średniowiecze Biblia ewangelia literatura msn21-historia

Muzeum – jedna z najstarszych idei w naszej kulturze

- Gdzieś około XVIII w. p.n.e. pojawia się nazwa musejon, która ma co najmniej trzy znaczenia. Z jednej strony jest to wzgórze, z którego daleko widać. A skoro mamy dobry punkt widokowy, to spotykają się tam ludzie. Co oznacza różne konflikty, które wymagają mediacji. Jednocześnie jest to miejsce, gdzie ściągają artyści, gdyż można dojrzeć tam rzeczy pod innym kątem - mówiła w Dwójce prof. Dorota Folga-Januszewska z Muzeum w Wilanowie. Zobacz więcej na temat:  muzeum Aldona Łaniewska-Wołłk Marcin Pesta Wilanów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie architektura Dwójka Zobacz także KULTURA SZTUKA

Cesarz Makrynus. Jakie błędy popełnił podczas swoich rządów?

Cesarz Makrynus. Do czasu premiery filmu "Gladiator II" imię tego władcy znane było zapewne tylko historykom i tym, którzy interesują się dziejami Cesarstwa Rzymskiego. To postać tyleż interesująca co tragiczna. Rządził zaledwie czternaście miesięcy. - Został zaszlachtowany, a jego ciało przez kilka dni najwyraźniej leżało przy głównej drodze. Niestety nie docenił siły wojska - wskazuje prof. Piotr Dyczek. Zobacz więcej na temat:  Katarzyna Kobylecka Rzym Zobacz także

"Gladiator II". Prawda i fikcja w filmie. "Z historią ma wspólnego tyle, co nic"

Po blisko 25 latach wracamy do starożytnego Rzymu, ale takiego, jakim go widzi Ridley Scott. "Gladiator II" właśnie zawitał na ekranach kin. Film opowiada historię Lucjusza (Paul Mascal), znanego z pierwszej części syna Lucylli (Connie Nielsen). Mężczyzna staje się gladiatorem należącym do przebiegłego Makrynusa (Denzel Washington). Obraz jest wierny złotej zasadzie Hollywood, że druga część musi być zawsze większa i bardziej widowiskowa. Ale czy lepsza, również po względem zgodności z historią? O tym mówi dr Michał Jacek Baranowski, historyk starożytności, w podcaście "Prawda czasu i prawda ekranu". Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Rzym starożytny Rzym Gladiator 2

"Gladiator". Czy Maximus był postacią historyczną? Co jest prawdą, a co fikcją w filmie Ridleya Scotta?

Superprodukcja Ridleya Scotta z 2000 roku "Gladiator" doprowadziła do renesansu kina spod znaku miecza i sandałów. Mimo upływu niemal ćwierćwiecza od premiery nadal cieszy się niesłabnącą popularnością, czego dowodem jest to, że 15 listopada na ekranach kin zagościł film "Gladiator II". O tym, na ile pierwszy film wierny jest wydarzeniom historycznym, mówi dr Michał Jacek Baranowski, historyk starożytności.  Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Rzym FILM Marek Aureliusz Ridley Scott

Odkryć tajemnice Sakkary. Zajmą się tym polscy archeolodzy

W styczniu 2025 roku polscy archeolodzy z Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk (IKŚiO PAN) zbadają grób faraona Szepseskafa, znajdujący się na terenie starożytnej nekropolii Sakkara w pobliżu Kairu. Eksploracja ta jest częścią misji "Mastaba Faraona" we współpracy z Fundacją Umbra Orientis. Zobacz więcej na temat:  NAUKA edukacja Monika Suszek Trójka archeologia starożytny Egipt