Polskie Radio
Section05

niepodległość

165 lat temu urodził się Ignacy Paderewski, pianista, współtwórca niepodległej Polski

165 lat temu, 6 listopada 1860 roku, urodził się Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista i kompozytor, współtwórca niepodległej Polski. Jego działalność w dziedzinie polityki i kultury zapewniła mu miejsce w gronie najwybitniejszych osobowości pierwszej połowy XX wieku. Zmarł w 1941 roku.Artysta działał na międzynarodowym forum dyplomatycznym na rzecz odrodzenia państwa polskiego. Po wyjeździe do Stanów Zjednoczonych w 1915 roku zorganizował tam kilkaset spotkań połączonych z koncertami, na których wzywał do udzielania pomocy walczącym o wolność Polakom.
Zobacz więcej na temat:  Ignacy Jan Paderewski odzyskanie niepodległości historie

Ignacy Jan Paderewski. "Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci"

"Nie przyszedłem po dostojeństwa, sławę, zaszczyty, lecz aby służyć, ale nie jakiemuś stronnictwu. Szanuję wszystkie stronnictwa, lecz nie będę należał do żadnego. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci" - mówił w 1919 roku w Warszawie Ignacy Jan Paderewski, wybitny pianista i polityk.
Zobacz więcej na temat:  Francja Ignacy Jan Paderewski Szwajcaria USA I wojna światowa II Rzeczpospolita

Prezydent-król w Stanach Zjednoczonych Polski?

W 1917 roku Ignacy Jan Paderewski – za pośrednictwem płk. Edwarda M. House’a – przekazał prezydentowi USA Thomasowi Woodrowowi Wilsonowi dokument, w którym uzasadniał konieczności odbudowy niepodległego państwa polskiego. Państwo to miałoby przybrać formę Stanów Zjednoczonych Polski, składać się z czterech królestw, a na jego czele stałby prezydent-król.
Zobacz więcej na temat:  Ignacy Jan Paderewski II Rzeczpospolita I wojna światowa USA odzyskanie niepodległości prezydenci USA Stany Zjednoczone dyplomacja Woodrow Wilson

Witold Jodko-Narkiewicz. Niepodległościowy socjalista, bliski współpracownik Piłsudskiego

Był jednym z twórców Polskiej Partii Socjalistycznej, bliskim współpracownikiem Józefa Piłsudskiego i współtwórcą Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. O tym, jak istotna dla sprawy odzyskania niepodległości była ta dziś mało znana dziś postać, świadczy chociażby to, że był jednym z czterech polskich sygnatariuszy traktatu wersalskiego.  
Zobacz więcej na temat:  Polska Partia Socjalistyczna Witold Jodko-Narkiewicz Józef Piłsudski socjalizm

Aleksander Janowski. "Przez poznanie kraju do jego ukochania"

Podróże krajoznawcze pociągiem, samochodem, rowerem lub na piechotę to dziś jeden z najpopularniejszych sposobów spędzania wolnego czasu. Jednak nie zawsze tak było. Polski ruch turystyczny rozwinął się za sprawą Aleksandra Janowskiego, który dostrzegł w nim nie tylko możliwość zwiedzania różnych regionów kraju, ale także drogę krzewienia miłości do ojczyzny.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA historia Polski turystyka

107 lat temu Polska odrodziła się jako królestwo

7 października 1918 roku Rada Regencyjna ogłosiła powstanie niepodległego Królestwa Polskiego. Przez blisko miesiąc formalnie Polska była królestwem bez króla. Teoretycznie władzę w państwie sprawowali arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, książę Zdzisław Lubomirski i ziemianin Józef Ostrowski, jednak faktyczne rządy stanowili niemieccy i austriaccy okupanci.
Zobacz więcej na temat:  odzyskanie niepodległości 11 listopada

Adrian Carton de Wiart. Niezniszczalny Brytyjczyk i Polska

Ten brytyjski oficer od młodości kochał wojnę. Ta jednak nie odwzajemniała jego uczucia: w toku lat i coraz to nowych konfliktów Adrian Carton de Wiart tracił kolejne części ciała. Stracił oko i rękę, o włos nie amputowano mu nogi i o mało nie odstrzelono głowy. W końcu miłość do wojaczki zawiodła go do Polski targanej wojną polsko-bolszewicką w charakterze zastępcy szefa Brytyjskiej Misji Wojskowej. 
Zobacz więcej na temat:  bitwa warszawska 1920 Wielka Brytania wojna polsko-bolszewicka

"Dmowski nie był wodzem, a był autorem II RP". Rocznica urodzin jednego z Ojców Niepodległości

- Jeżeli jest coś takiego, jak prawa autorskie do pomysłu, to Dmowski był autorem II RP, ponieważ co najmniej półtora roku zanim ona zaczęła się formować, na papierze zawarł jej kształt: zarówno terytorialny, jak i ustrojowy oraz odnośnie polityki zagranicznej - podkreślał historyk prof. Krzysztof Kawalec w rozmowie z portalem PolskieRadio.pl.
Zobacz więcej na temat:  Roman Dmowski Narodowa Demokracja odzyskanie niepodległości Józef Piłsudski

Bitwa pod Żyrzynem. Ruble dla zuchwałych powstańców

Bladym świtem 8 sierpnia 1863 roku rosyjski konwój przewożący ponad 200 tysięcy rubli z Dęblina do Lublina wpadł w zasadzkę pod Żyrzynem. Otoczeni z trzech stron Moskale musieli salwować się ucieczką. Bitwa przeszła do historii jako jeden z niewielu spektakularnych sukcesów powstańców styczniowych. A części ze zdobytego na zaborcy łupu nigdy nie odnaleziono.
Zobacz więcej na temat:  Powstanie Styczniowe Rosja Zygmunt Sierakowski