Doświadczenie dobra, wzniosłości i miłości we współczesnej filozofii Myśliciele, badacze i artyści od wieków starali się odkryć jeden uniwersalny fundament definicji dobra i zła, tego co wartościowe i bezwartościowe. Wydaje się, że epoka współczesna rezygnuje z określania ścisłych granic, otwiera możliwości wielu interpretacji moralnego kompasu. Zobacz więcej na temat: Katarzyna Jankowska Katarzyna Jankowska – PODCAST
Między dramatem a urodą życia. Roma Ligocka i jej "terapeutyczne opowieści" – Mój czytelnik musi wiedzieć, że po przejmującej scenie, która mnie samą łapie wciąż za gardło, wyjdziemy na słoneczną ulicę, kupimy sobie czereśnie, zjemy je. Nie znoszę autorów, którzy poruszają się tylko w ramach czerni albo tylko w ramach bieli – mówiła w Polskim Radiu Roma Ligocka. Ta popularna pisarka, autorka słynnej "Dziewczynki w czerwonym płaszczyku", kończy dziś 86 lat. Zobacz więcej na temat: Roma Ligocka literatura wspomnienie II wojna światowa Żydzi psychologia
Nowy materializm według profesora Szymona Wróbla "Potrzebujemy nowego materializmu" - twierdzi w swojej najnowszej książce profesor Szymon Wróbel. Skąd bierze się ta potrzeba? Na czym miałaby polegać nowość "nowego materializmu"? W jaki sposób miałby on opisywać materię, świat i człowieka? Zobacz więcej na temat: Michał Nowak filozofia przemiany psychoanaliza Dwójka
81. urodziny Krystiana Lupy. "Teatr jest miejscem, w którym można inaczej żyć" – Artysta może stać się wyjątkowym wehikułem i zaprowadzić nas w podróż, której inaczej nie moglibyśmy odbyć – mówił w Polskim Radiu w 2014 roku Krystian Lupa. Ten ceniony reżyser teatralny i pedagog urodził się 81 lat temu, 7 listopada 1943 roku, w Jastrzębiu Zdroju. Zobacz więcej na temat: Krystian Lupa Stanisław Ignacy Witkiewicz literatura TEATR Thomas Bernhard psychologia wspomnienie
Słowa, które znajdziesz na cmentarzach. "Nie może być inaczej" Od hasłowych określeń po opisy dokonań. Od próśb o modlitwę po wyrazy żalu. Cytaty niosące pocieszenie, ale i słowa niepozostawiające miejsca na nadzieję. Te znane ze współczesnych cmentarzy napisy na grobach mają swoją długą wielowiekową historię. I bywają czasami zaskakujące. Zobacz więcej na temat: cmentarz starożytność starożytna Grecja starożytny Rzym literatura Epitafium
Astrolożka, ksiądz i naukowiec z dziedziny AI. Filozoficzne pytanie o fatum Dzieje człowieka wskazują, że część ludzkiego doświadczenia zawsze pozostanie poza naszą kontrolą. Czy to oznacza, że coś lub ktoś dyskretnie nad nami czuwa? "Powrót fatum" - taki tytuł nosi najnowsza książka Tomasza Stawiszyńskiego, filozofa i publicysty. Z autorem spotkaliśmy się w "Rozmowach po zmroku". Zobacz więcej na temat: Tomasz Stawiszyński Jakub Kukla KSIĄŻKA Dwójka psychologia astrologia
Na czym polega dobro? Arystoteles twierdził, że dążą do niego wszyscy ludzie. Mogą jednakże zupełnie inaczej je sobie wyobrażać. Mogą też padać ofiarą złudzeń i w pewnym momencie orientować się, że mami ich coś całkowicie przeciwnego, albo z uporem trwać przy swoim. Zobacz więcej na temat: Michał Nowak teologia
Maciej Kaziemierz Sarbiewski, ambasador historii Polski w Europie Maciej Kazimierz Sarbiewski - zwany sarmackim Horacym - tworzył w epoce baroku, pisał po łacinie, jego dzieła tłumaczono na język angielski i wydawano w wysokich nakładach w Europie. Zaangażowane politycznie teksty kształtowały odbiór spraw polskich i aktualnej historii w krajach zachodnich. Filozof prof. Władysław Tatarkiewicz nazwał Sarbiewskiego "pierwszym Polakiem w dziejach estetyki". Zobacz więcej na temat: Katarzyna Jankowska Maciej Kazimierz Sarbiewski Krzysztof Fordoński barok poezja
Nocne odcienie melancholii Melancholia. Niejednoznaczna, nieokreślona, ambiwalentna. Według Emila Ciorana cechuje ją „rozszerzanie się i próżnia, którym nie sposób znaleźć granicy”. Charles Baudelaire opisuje nią tych, „co nigdy, nigdy nie odnajdą straty”. Zobacz więcej na temat: world music folklor folk Dwójka Hanna Szczęśniak nostalgia psychologia literatura muzyka eksperymentalna muzyka współczesna muzyka elektroniczna tradycja awangarda
"Podróże Guliwera" dla dorosłych. "Po tej książce człowiek nie będzie spokojny" – Kolejne pokolenia odnajdują tu swoje własne niepokoje i problemy – mówił prof. Józef Rurawski w Polskim Radiu o "Podróżach Guliwera" Jonathana Swifta. Ta jedna z najsłynniejszych powieści literatury angielskiej czytana w całości, bez tradycyjnych "skrótów dla młodzieży", okazuje się książką uniwersalną i bardzo gorzką. Zobacz więcej na temat: literatura oświecenie podróże Anglia fantastyka satyra alegoria HISTORIA
Didier Eribon: w przypadku starości zawsze jest jakieś "zbyt" - Bez wątpienia nikt nie ma ochoty myśleć o starości, jak się jest młodym. Później, gdy się jest dojrzałym człowiekiem, jest podobnie. A w zaawansowanym wieku najczęściej jest już na to za późno. Zawsze więc jest jakieś "zbyt": zbyt wcześnie albo zbyt późno, żeby podjąć ten temat - mówił w Dwójce Didier Eribon, francuski filozof, socjolog i autor książek. Zobacz więcej na temat: Didier Eribon Aldona Łaniewska-Wołłk KULTURA Dwójka KSIĄŻKA literatura
Fryderyk Nietzsche i "śmierć Boga". To nie była dobra wiadomość Co oznacza to słynne i niepokojące hasło wzięte z pism urodzonego 180 lat temu Fryderyka Nietzschego: "Bóg umarł"? Czy to stwierdzenie niemieckiego filozofa wypływało z chęci ślepej destrukcji religii i systemu wartości – i czy w świecie po "śmierci Boga" znaleźć można jeszcze jakąś nadzieję? Zobacz więcej na temat: Fryderyk Nietzsche chrześcijaństwo ateizm śmierć Bóg II wojna światowa
Jak rozpoznać heretyka? Kościół, rebelianci i kilka trudnych pytań Co łączy herezje znane z dziejów Europy? Odpowiedź – mówił prof. Leszek Kołakowski w radiowym cyklu opowieści o historii ruchów heretyckich – kryje się już w samej greckiej nazwie: "hairesis", czyli "wybór". Chodzi o niepoprawne z punktu widzenia Kościoła, bo samodzielne, decyzje w sprawach wiary. Zobacz więcej na temat: średniowiecze Leszek Kołakowski chrześcijaństwo teologia Kościół katolicki
Czy starość oznacza mądrość? Gościem "Rachunku myśli" był prof. Piotr Domeracki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a tematem - starość. Tradycyjnie kojarzona jest z doświadczeniem i mądrością, ale też mniejszą sprawnością fizyczną, a z czasem również intelektualną oraz kłopotami zdrowotnymi. Zobacz więcej na temat: Piotr Domeracki starość Michał Nowak Dwójka
Ireneusz Kania i (prawie) wszystkie języki świata - Zawsze miałem niezwykłą ciekawość świata jako mozaiki odmiennych kultur, sposobów bycia, duchowości. Bardzo to mnie pociągało i chciałem jakoś się do tego zbliżyć. Dlatego uczyłem się wielu języków – opowiadał w archiwalnej radiowej audycji Ireneusz Kania. Ten znakomity tłumacz zmarł dokładnie rok temu, 9 października 2023, w wieku 83 lat. Zobacz więcej na temat: Ireneusz Kania tłumacz literatura język angielski języki obce Daleki Wschód religia
Chrześcijanie, muzułmanie i Żydzi ocalają skarby starożytności. Szkoła Tłumaczy w Toledo W pierwszej połowie XII wieku arcybiskup Rajmund I założył w Toledo ośrodek przekładowy, w którym chrześcijanie, muzułmanie i Żydzi tłumaczyli z języka arabskiego m.in. antyczne dzieła. W Międzynarodowym Dniu Tłumacza warto przypomnieć to jedno z miejsc, dzięki któremu Europa uzyskała dostęp do skarbnicy dawnej wiedzy. Zobacz więcej na temat: średniowiecze starożytność literatura Hiszpania tłumaczenie islam chrześcijaństwo Żydzi
Doświadczenie mistyczne, czyli wyjście poza własne "ja" Zazwyczaj łączy się je z religią, choć może nie mieć związku z żadnym wyznaniem. W audycji "Rachunek myśli" (28.09) rozmawialiśmy o doświadczenia mistycznych. Zobacz więcej na temat: Michał Nowak Dwójka
Człowiek w obliczu fatum. Filozofowie interpretują przypadkowość zdarzeń natury Wśród wielu emocji i postaw związanych z powodzią pojawia się bezradność wobec niespodziewanego, niezasłużonego nieszczęścia. Konieczność godzenia się z nieuchronnością losu budzi uzasadniony sprzeciw. Zobacz więcej na temat: Katarzyna Jankowska NAUKA Sokrates Platon Ajschylos Marek Aureliusz starożytność