HISTORIA w PolskieRadio.pl (32)

Helmuth James von Moltke i Krąg z Krzyżowej

Helmuth James von Moltke to niemiecki arystokrata, który jako jeden z nielicznych członków swojego narodu zdobył się na odwagę sprzeciwienia się złu totalitarnego reżimu nazistowskiego. Za swój opór zapłacił najwyższą cenę. Historia przyznała mu jednak rację, a powojenna Europa została zbudowana na wyznawanych przez niego wartościach pokojowej współpracy pomiędzy narodami.

Powstanie styczniowe. Kto był kim w zrywie z 1863 roku

Dyktatorzy, działacze polityczni, dowódcy wojskowi. Z drugiej strony bezwzględni rosyjscy gubernatorzy. W dziejach powstania styczniowego, które wybuchło 162 lata temu, zapisało się wielu bohaterów, również tych negatywnych. Przedstawiamy Państwu przewodnik po postaciach, które miały największy wpływ na przebieg powstania z 1863 roku.

Orzeszkowa ratuje Traugutta, czyli pisarze wobec powstania styczniowego

Wielu polskich literatów – tych największych, ale i tych nieco już zapomnianych – miało bezpośredni lub pośredni związek z powstańczym zrywem 1863 roku. Walczyli w bitwach, należeli do Rządu Narodowego, pomagali ukrywać się generałom albo starali się, mocą swojego talentu, świadczyć o tym, co wówczas się wydarzyło.

Wincenty Witos trzy razy był premierem, choć ukończył dwie klasy szkoły ludowej. Jak wyglądała młodość lidera chłopów?

"Nie potrzebuję chyba udowadniać niczym, że pochodzę z tych, których losy przez długie wieki rzucały pod nogi i na pastwę drugim, tak pod względem politycznym, jak i materialnym, a więc z klasy chłopskiej. Gorzej jeszcze, bo w tej klasie należałem do wydziedziczonych i najwięcej upośledzonych, połykających gorzki chleb skrajnej nędzy", pisał o sobie Witos. Nie użalał się nad sobą. Droga życiowa jednego z Ojców Niepodległości, zwłaszcza na początku, wiodła - dosłownie - przez ugór. Zobacz więcej na temat: Wincenty Witos chłopi Bartłomiej Makowski

Anna Polony. "Całe życie goniłam za brawami publiczności"

- Nie jestem aktorką wielkiej charyzmy. Po prostu jestem dobrą aktorką - stwierdziła ze śmiechem Anna Polony w 1988 roku na antenie Polskiego Radia. - Ale rzeczywiście czuję w sobie wielką siłę aktorską i mam w sobie głębokie przekonanie, że robię dokładnie to, do czego zostałam stworzona.

Niewyjaśniona śmierć ks. Stefana Niedzielaka

W nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku zginął w niewyjaśnionych okolicznościach ks. Stefan Niedzielak. Mimo umorzenia przez prokuraturę śledztwa w 2009 roku z powodu braku dowodów, wszystko wskazuje, że ks. Niedzielaka zamordowała Służba Bezpieczeństwa. Sprawców do dziś nie znaleziono.

Stanisław Młodożeniec. Futurysta spod chłopskiej strzechy

Stanisław Młodożeniec był talentem, który narodził się w sandomierskiej wsi. Spod chłopskiej strzechy dotarł do kanonu polskiej literatury, a po drodze nauczał języka polskiego w gimnazjum i liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Tym samym, do którego uczęszczał Krzysztof Kamil Baczyński.

Zamek Królewski. Odbudowany z ruin mimo niechęci komunistycznych władz

Głosy wzywające do odbudowy Zamku Królewskiego odezwały się tuż po zakończeniu wojny. Jednak ostateczne przekonanie władz komunistycznych, żeby zgodziły się na przystąpienie do prac rekonstrukcyjnych zajęło 26 lat. Budowę sfinansowano głównie ze składek społecznych i datków Polonii.

Socrealizm w literaturze polskiej. "Bumelanci", stonki ziemniaczane i "pryszczaci"

Twórcy socrealistyczni musieli przestrzegać ściśle określonych zasad. Mieli przedstawiać rzeczywistość w sposób prosty i realistyczny, jednak zgodny z założeniami partii komunistycznej. W praktyce oznaczało to wysyp wierszy i powieści wychwalających robotników oraz przywódców ZSRR. W rolach antagonistów natomiast stawiano "bumelantów" - osoby duchowne, kapitalistów i inteligentów.

Kazimierz Porębski i jego ambitny plan odbudowy polskiej floty

Po odrodzeniu Rzeczypospolitej stworzył od podstaw jej flotę wojenną i handlową. Zaczął je budować jeszcze przed formalnym uzyskaniem przez Polskę dostępu do Bałtyku. Był też jednym z patronów budowy portu w Gdyni. 20 stycznia przypada 92. rocznica jego śmierci.

HISTORIA

Zajęcie Śląska Cieszyńskiego. Początek wojny z Czechosłowacją o granicę

Helmuth James von Moltke i Krąg z Krzyżowej

Otton III i marzenia o zjednoczonej Europie

Ignacy Domeyko. Polak czczony w Chile

Powstanie styczniowe. Kto był kim w zrywie z 1863 roku

Czułość, realizm, dynastia. Tylko raz w renesansie namalowano takiego dziadka

Orzeszkowa ratuje Traugutta, czyli pisarze wobec powstania styczniowego

Wincenty Witos trzy razy był premierem, choć ukończył dwie klasy szkoły ludowej. Jak wyglądała młodość lidera chłopów?

Powstańcy styczniowi. Wzór patriotyzmu w II Rzeczpospolitej

Anna Polony. "Całe życie goniłam za brawami publiczności"

Niewyjaśniona śmierć ks. Stefana Niedzielaka

Stanisław Młodożeniec. Futurysta spod chłopskiej strzechy

Dłuższe życie, lepszy mózg. To dzięki babciom ludzkość odniosła taki sukces

Zamek Królewski. Odbudowany z ruin mimo niechęci komunistycznych władz

Jan Nowak-Jeziorański. Legendarny kurier z Warszawy i symbol walki z komunizmem

"Czarny styczeń" w Baku i radziecka interwencja

Socrealizm w literaturze polskiej. "Bumelanci", stonki ziemniaczane i "pryszczaci"

Kazimierz Porębski i jego ambitny plan odbudowy polskiej floty