Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

II RP

Enigma. Jak Polacy przekazali aliantom tajemnicę nazistów

"Im więcej Polacy mówili o swoich maszynach, tym bardziej Knox gotów był słuchać. Miał powrócić do Londynu ze świadomością, że zapewne pierwszy raz w życiu spotkał kogoś dorównującego mu intelektem" – pisał Dermot Turing o wrażeniu Brytyjczyków z konferencji kryptologicznej w Pyrach, podczas której Polacy przekazali Brytyjczykom sekret złamania kodu Enigmy. Zobacz więcej na temat:  Enigma 1939 II wojna światowa II Rzeczpospolita Marian Rejewski

Polsko-sowiecki pakt o nieagresji i "nietykalności terytorium"

"Obie umawiające się strony stwierdzają, że wyrzekły się wojny jako narzędzia polityki narodowej we wzajemnych stosunkach. Zobowiązują się wzajemnie do powstrzymywania się od wszelkich działań agresywnych lub od napaści jedna na drugą, zarówno samodzielnie, jak i łącznie z innymi mocarstwami" – brzmiało porozumienie zawarte 25 lipca 1932 roku.  Zobacz więcej na temat:  Józef Piłsudski Rosja II wojna światowa

Warszawa i New Jersey, lata 30 ubiegłego wieku

Co łączy Stany Zjednoczone Ameryki lat 30 z II Rzeczpospolitą? W obu krajach doszło do porwań amerykańskich dzieci. Jedno, w miejscowości Hopewell w stanie New Jersey,  drugie zaś, w Warszawie w piątek 12 sierpnia 1932. W obu przypadkach ofiarami padły dzieci dobrze sytuowanych obywateli USA.  W Mapie Zbrodni Grzegorz Kalinowski i Bartosz Paluszkiewicz opowiedzą o tych dwóch dramatycznych i tragicznych wydarzeniach  Zobacz więcej na temat:  USA porwanie dzieci pedofilia

Rzeź wołyńska. Konteksty historii i korzenie zbrodni

Jakie dziejowe czynniki spowodowały, że na Wołyniu mieszkali obok siebie Ukraińcy i Polacy? Co dla relacji polsko-ukraińskich przyniosły wydarzenia lat 1918-20? Jaki był stosunek władz II RP do mniejszości ukraińskiej? W końcu: jak rodziła się ideologia, która stała u podstaw przeprowadzonej przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię rzezi wołyńskiej? Zobacz więcej na temat:  Rzeź Wołyńska Ukraina II wojna światowa Dwudziestolecie międzywojenne Kresy

Ślepy Maks, czyli żydowski król przestępczej Łodzi

Polski Al Capone był łódzkim Żydem, niekoronowanym królem tego miasta i jego mrocznych interesów.  Menachem Bornstein urodzony w 1890 w Łęczycy, nazywany Ślepym Maksem, stał się legendą przestępczego podziemia. Jego historia fascynuje do dziś.  Czemu zawdzięczał swój przydomek i co ostatecznie go zgubiło ?  O tym, w Mapie zbrodni, opowiedzą Grzegorz Kalinowski i Marcel Woźniak.  Zobacz więcej na temat:  Łódź PRL przestępczość

"W Szetejniach sobie hasałem". Czesław Miłosz o swoim dzieciństwie

– Szczęśliwe wydarzenia w dzieciństwie pomagają nam w życiu późniejszym. Moje było "dość urozmaicone" ze względu na I wojnę światową i rewolucję w Rosji. Ale szczęśliwe momenty też były: kiedy w Szetejniach sobie hasałem. To było bardzo szczęśliwe – opowiadał przed mikrofonem Radia Wolna Europa w 1997 roku Czesław Miłosz. Zobacz więcej na temat:  Czesław Miłosz Litwa Kresy literatura wspomnienie poezja dzieciństwo

Wacław Gąsiorowski. Twórca romantycznych powieści historycznych

156 lat temu, 27 czerwca 1869 roku, urodził się Wacław Gąsiorowski - pisarz, pedagog i społecznik. Zasłynął jako autor niezwykle popularnych przed wojną utworów o tematyce historycznej. Na podstawie jego "Pani Walewskiej" w 1937 roku nakręcono nawet film o tym samym tytule, a w rolę głównej bohaterki wcieliła się wówczas Greta Garbo.  Zobacz więcej na temat:  Wacław Gąsiorowski historia Polski literatura prasa romantyzm