Anna Walentynowicz. Nieustraszona bohaterka Sierpnia ’80 Jej nazwisko weszło na trwałe do historii polskiego ruchu robotniczego. Swoją bezkompromisową, prostolinijną postawą, uczciwością i stale wyrażanym dążeniem do prawdy zaskarbiła sobie szacunek i wielką popularność wśród robotników, ściągając jednocześnie na siebie prześladowanie i nienawiść władz. Zobacz więcej na temat: Anna Walentynowicz Gdańsk Solidarność stan wojenny Stocznia Gdańska komunizm socjalizm
Sławomir Mrożek na emigracji. "Odtąd datuje się moja wolność" – Powiedziałem: "do widzenia" i to było najpiękniejsze "do widzenia" w moim życiu. Niezależność, poczucie wolności - cudowna sprawa! Potem nigdy nie pojawiłem się w Polsce Ludowej, dopóki istniała – tak w 2005 roku Sławomir Mrożek wspominał początek życia na emigracji. Zobacz więcej na temat: Sławomir Mrożek literatura emigracja
To one ratowały kiedyś spragnionych w upalne dni - uliczne saturatory W okresie PRL sieci sklepów spożywczych i lokali gastronomicznych były bardzo słabo rozwinięte. Tylko nieliczne placówki miały lodówki do chłodzenia napojów. W upalne dni sukcesem było kupno butelki wody mineralnej lub oranżady, o tym, żeby były one schłodzone, nikt nawet nie marzył. Ratunkiem w upał były uliczne saturatory. Zobacz więcej na temat: lato woda
Adam Ważyk. Pierwszy głos odwilży '56 Poeta, który był znany z bałwochwalczych socrealistycznych wierszy, w połowie lat 50. stanął w awangardzie krytyki stalinizmu. Jego wydany w 1955 roku "Poemat dla dorosłych" był pierwszym otwartym głosem sprzeciwu wobec błędów komunizmu. Rok później opowiedział o nim na antenie Polskiego Radia. Dziś mija 43. rocznica śmierci Adama Ważyka. Zobacz więcej na temat: Adam Ważyk poezja odwilż 1956
Lato, które zmieniło wszystko. Festiwal 1955. Wystawę o spektakularnym wydarzeniu w historii stolicy - V Światowym Festiwalu Młodzieży i Studentów – oglądać można w Muzeum Warszawy. Zobacz więcej na temat: Muzeum Warszawy studenci propaganda
Edmund Osmańczyk. Zdezerterował z Wehrmachtu, walczył w powstaniu 1944 Pracował w Polskim Radiu we wrześniu 1939 roku i w czasie konspiracji. W Powstaniu Warszawskim redagował audycję "Dzień walki". – Był nowoczesnym, myślącym Polakiem – wspominał Edmunda Osmańczyka wieloletni pracownik Polskiego Radia Maciej Józef Kwiatkowski. Zobacz więcej na temat: Polskie Radio Dwudziestolecie międzywojenne okupacja niemiecka Powstanie Warszawskie II wojna światowa
Kary śmierci bez prawa do obrony. Komunistyczne czystki w Wojsku Polskim Na początku lat 50. w Ludowym Wojsku Polskim komuniści przeprowadzili czystki przeciwko oficerom z przeszłością w Armii Krajowej oraz przedwojennym wojsku. Nieświadomi zagrożenia wojskowi stali się ofiarami intrygi obmyślonej w ramach partyjnych walk frakcyjnych. Zobacz więcej na temat: stalinizm procesy polityczne Ludowe Wojsko Polskie (LWP) komunizm zbrodnie sowieckie Żołnierze Wyklęci Armia Krajowa
"Nie mieli żadnych hamulców w prowokowaniu rzeczywistości" - Pamiętam, byłam bardzo poruszona, kiedy się dowiedziałam, że oto spotkam swojego ulubionego autora - wspominała w Polskim Radiu Kalina Jędrusik moment, w którym poznała swojego przyszłego męża Stanisława Dygata. W radiowych archiwach zachowały się nagrania wspólnych rozmów tej słynnej, legendarnej w czasach PRL-u pary. Zobacz więcej na temat: Stanisław Dygat Kalina Jędrusik małżeństwo literatura
Apogeum terroru. 73 lata temu komuniści skazali na śmierć sześciu lotników Wojska Polskiego 7 sierpnia 1952 roku na terenie więzienia mokotowskiego w Warszawie zostało rozstrzelanych sześciu oficerów lotników, oskarżonych przez władze komunistyczne o "udział w spisku mającym na celu obalenie siłą władz państwa i szpiegostwo". Zobacz więcej na temat: stalinizm represje PSZ Ludowe Wojsko Polskie (LWP) procesy polityczne zbrodnie sowieckie komunizm II wojna światowa
Sopocki festiwal '56. Jazz wychodzi z podziemia - Jazz jest wszędzie i urabia zbiorową psychikę, to jest jego rewelacyjna społecznie właściwość. Festiwal uważam za start polskiego życia jazzowego - mówił Stefan Kisielewski w 1956 roku w Sopocie. Zobacz więcej na temat: Jazz odwilż 1956 Leopold Tyrmand Krzysztof Komeda Jan Ptaszyn Wróblewski Tomasz Stańko Stefan Kisielewski
"Należę do nienormalnych, którzy za nic mają to, co stracili". Historie Mycielskiego – Zawsze chciałem być muzykiem, nie miałem żadnych wątpliwości. I cieszę się z tego, bo to mi wypełniło życie – mówił w archiwalnym radiowym nagraniu Zygmunt Mycielski. Ten kompozytor, a także pisarz, autor cenionych dzienników, zmarł 38 lat temu w Warszawie. Zobacz więcej na temat: Zygmunt Mycielski Mieczysław Tomaszewski kompozytor muzyka klasyczna Paryż wspomnienie literatura dziennik muzyka współczesna
Sukces i klątwa. Roman Bratny w cieniu "Kolumbów" Pozostawił po sobie ponad sto książek poetyckich i prozatorskich, kilkadziesiąt scenariuszy filmowych i dramatów, ale znany jest jako autor jednego dzieła: powieści "Kolumbowie. Rocznik 20". – Jestem zdominowany przez ten jeden konkretny utwór – przyznał w Polskim Radiu w 1970 roku. Zobacz więcej na temat: Roman Bratny Andrzej Mularczyk Tadeusz Gajcy Powstanie Warszawskie PZPR II wojna światowa Solidarność komunizm Armia Krajowa literatura
Siostry zakonne miały trafić do obozów pracy - taki był cel akcji "X-2" Cała akcja była ukrywana. Przygotowania do jej przeprowadzenia objęte były ścisłą tajemnicą. Nadano jej kryptonim "X-2". Zobacz więcej na temat: HISTORIA Józef Cyrankiewicz Kościół katolicki Stefan Wyszyński historia Polski
Dostawało się i Mickiewiczowi. Tak się zmieniał kanon lektur Zmiany w kanonie lektur szkolnych – jak pokazuje historia – są i nieuniknione, i kontrowersyjne. Czytać klasyków czy literackie nowości? Skracać dzieła trudne czy nakazywać całość? Kogo dodać, a kogo usunąć z listy tekstów, które młody Polak powinien w szkole poznać? Zobacz więcej na temat: lektury szkolne romantyzm szkoła literatura poezja Adam Mickiewicz
Proces generałów. Tak zaczęła się stalinowska czystka w Wojsku Polskim Jednym procesem pokazowym komuniści zdołali uderzyć w kilku swoich przeciwników: od "polskiego" Londynu, przez Armię Krajową i Zachód, aż po wroga wewnętrznego - Władysława Gomułkę i Mariana Spychalskiego. Sądowy spektakl zapowiadał też falę terroru, która przetoczyła się w pierwszej połowie lat 50. przez szeregi kadry oficerskiej. Zobacz więcej na temat: stalinizm Wojsko Polskie represje procesy polityczne
Aleksander Bardini. "Na egzaminie aktorskim miałem dwie kompromitacje" – Dziś, kiedy to wspominam, właściwie powinienem zejść do podziemi i przybrać pseudonim. I udawać, że jestem zupełnie kimś innym, niż jestem – komentował Aleksander Bardini, w latach 90. w Polskim Radiu, swoją opowieść z początków aktorskiej drogi. 30 lipca 2024 roku mija 30. rocznica śmierci tego znakomitego reżysera, człowieka teatru, aktora i pedagoga. Zobacz więcej na temat: Aleksander Bardini Lwów Łódź Warszawa TEATR aktor reżyser II wojna światowa
Opowieść o Kongresie Wolności Kultury Dwa wektory sił ścierały się na powojennej mapie świata: wolność kontra totalitaryzm. W 1947 Sowieci utworzyli Kominform, rok później dokonali przewrotu w Czechosłowacji. Dalej - blokada Berlina, a w 1949 – sowiecka bomba atomowa. Prezydent Truman odpowiada doktryną powstrzymywania. Rusza „intelektualny Plan Marshalla”. W czerwcu 1950 roku w Berlinie zbiera się Kongres Wolności Kultury. Po latach powiedziano o tym zdarzeniu – najpiękniejsza antykomunistyczna akcja CIA. O kongresie Wolności Kultury rozmawiają prof. Rafał Habielski i Andrzej Mietkowski. Zobacz więcej na temat: ZSRR
Aleksander Wat. "Byłem politykiem, kiedy trzeba było być poetą" "Byłem wszystkim tym, czym należy być, tylko nie we właściwym czasie. Byłem politykiem, kiedy trzeba było być poetą i byłem poetą, kiedy trzeba było być politykiem. Byłem komunistą, gdy porządni ludzie byli antykomunistami, zostałem antykomunistą, gdy rozsądni ludzie szli do komunizmu" - mówił o sobie Aleksander Wat, pisarz i poeta. Zobacz więcej na temat: Aleksander Wat Czesław Miłosz Dwudziestolecie międzywojenne komunizm literatura Władysław Broniewski historia Polski