Portal Polskiego Radia SA
słuchaj
shopping_cart
Polskie Radio
Section05

Żydzi

Synagoga Wielka w Katowicach. Zabytek zniszczony przez Niemców

12 października 1900 roku odbyło się uroczyste otwarcie Synagogi Wielkiej w Katowicach. Przed II wojną światową była to największa bożnica w mieście, mogąca pomieścić ponad tysiąc wiernych i przykuwającą uwagę swoją zdobioną kopułą i wielkimi neogotyckimi oknami. Świątynia nie dotrwała do naszych czasów - została spalona przez Niemców na początku września 1939 roku. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA historia Polski Katowice zabytki śląskie II wojna światowa

Chrześcijanie, muzułmanie i Żydzi ocalili starożytne skarby

W pierwszej połowie XII wieku arcybiskup Rajmund I założył w Toledo ośrodek przekładowy, w którym chrześcijanie, muzułmanie i Żydzi tłumaczyli z języka arabskiego m.in. antyczne dzieła. W Międzynarodowym Dniu Tłumacza warto przypomnieć to jedno z miejsc, dzięki któremu Europa uzyskała dostęp do skarbnicy dawnej wiedzy.   Zobacz więcej na temat:  średniowiecze starożytność filozofia literatura Hiszpania tłumaczenie islam chrześcijaństwo

"Biblio, ojczyzno moja". Roman Brandstaetter i Księga

- Godziły się w nim dwie natury, wywodzące się z dwóch różnych kultur: stara kultura żydowska i tradycja grecko-rzymska, polska, franciszkańska – mówiła w 2001 roku Teresa Kalińska w audycji Polskiego Radia poświęconej Romanowi Brandstaetterowi. 28 września mija 38. rocznica śmierci tego znakomitego poety i tłumacza, autora monumentalnej powieści "Jezus z Nazaretu". Zobacz więcej na temat:  Roman Brandstaetter Biblia literatura poezja II wojna światowa Dwudziestolecie międzywojenne chrześcijaństwo

Słowo "Żegota" oznaczało życie dla skazanych na Zagładę

27 września 1942 roku powstał Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom. Założono go z inicjatywy Zofii Kossak-Szczuckiej, znanej pisarki, współzałożycielki konspiracyjnego Frontu Odrodzenia Polski. Członkowie "Żegoty" zostali upamiętnieni w Izraelu zasadzeniem drzewka w Alei Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w Instytucie Pamięci Yad Vashem w Jerozolimie. Zobacz więcej na temat:  Europa getto warszawskie II wojna światowa Irena Sendlerowa Jerozolima Władysław Bartoszewski

Wielka Synagoga na Tłomackiem. Jedyna taka świątynia w przedwojennej Warszawie

Była jedyną tak monumentalną synagogą w Warszawie i wyróżniała się spośród innych żydowskich miejsc kultu, często schowanych w głębi podwórek lub w mieszkaniach. Synagoga została zniszczona przez zaślepionych antysemityzmem Niemców po stłumieniu powstania w getcie warszawskim. 26 września 1878 roku otwarto Wielką Synagogę na Tłomackiem. Zobacz więcej na temat:  HISTORIA Warszawa utracona stolica

"Rozstrzelano ich na oczach dzieci". Świadkowie i historycy o rodzinie Ulmów [POSŁUCHAJ]

–  Wiedzieli dobrze, co jest za przechowywanie Żydów. Że jest śmierć – wspominał w Polskim Radiu Roman Kluz, krewny rodziny Ulmów. Rodziny, która – zamordowana w 1944 roku przez niemieckich żandarmów za ukrywanie żydowskich sąsiadów – 10 września 2023 roku została  beatyfikowana w rodzinnej wsi, w Markowej na Podkarpaciu. Zobacz więcej na temat:  II wojna światowa beatyfikacja Ulmowie Niemcy zbrodnie wojenne

"Mama urodziła mnie po raz drugi". Jerzy Ficowski o wojennym cudzie

– Mama postanowiła mnie ratować. Ale jak dotarła do tego Niemca? Nie wiadomo. Gdzie były straże? Gdzie były rolki drutu kolczastego przed wejściem? – opowiadał w archiwalnym radiowym nagraniu Jerzy Ficowski, przywołując dramatyczny epizod z czasów II wojny. We wspomnieniach tego poety zachowały się historie o niezwykłym ocaleniu, ale i o tych, których zgładzono, a którym nie można było pomóc.    Zobacz więcej na temat:  Jerzy Ficowski literatura II wojna światowa poezja wspomnienie Powstanie Warszawskie