HISTORIA w PolskieRadio.pl (2)

Jaremianka. Artystka, która "sama była awangardą"

- Była na pewno kobietą wyzwoloną. Ubierała się szokująco, chodziła w spodniach, uwielbiała ekscentryczne kapelusze i z dość dużą swobodą traktowała mężczyzn - tak o wyjątkowej artystce, rzeźbiarce, malarce i działaczce społecznej mówiła Magdalena Merta, prowadząca radiową audycję "Polki". Dziś wspominamy 117. rocznicę urodzin Marii Jaremy, zwanej Jaremianką.

"Astronauci". "Gruby pan" zamawia u Lema lot w kosmos

– Kiedy pisałem tę powieść, nie wierzyłem, że loty kosmiczne staną się rzeczywistością jeszcze za mojego życia. Pisałem bajkę, fantazjowałem na temat czegoś, co może się zdarzyć za sto lub za pięćdziesiąt lat – mówił o "Astronautach" Stanisław Lem w 1965 roku.

Paul Celan. Żyd zakochany w języku morderców

– Paul Celan stracił całą rodzinę podczas Holokaustu, ale jemu się udało przeżyć. I został mu język niemiecki, język morderców jego rodziny. Nie był w stanie i nie chciał się wyzwolić z tego języka – mówił w Polskim Radiu Zbigniew Herbert o twórcy, którego uważał "za jednego z największych poetów XX wieku". Zobacz więcej na temat: Holokaust Paul Celan literatura poezja Rumunia Niemcy Francja Czerniowce Żydzi Ryszard Krynicki Zbigniew Herbert ZSRR nazizm hitlerowskie obozy koncentracyjne niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne

Generał Józef Dwernicki. Bohater spod Stoczka

Był utalentowanym wojskowym, który po raz pierwszy wsławił się męstwem podczas wojen napoleońskich. Do jego największych osiągnięć należy jednak zwycięskie starcie podczas powstania listopadowego. Wygrana ta miała wielkie znaczenie symboliczne - nie tylko podniosła Polaków na duchu, lecz także pokazała Rosjanom, że nie należy lekceważyć przeciwnika.

Wnętrza "polskiego Titanica" mogły ocaleć. Nowe ustalenia

Luksusowe, wykonane w stylu art déco, wnętrza przedwojennego statku "Piłsudski", zostały przebudowane, a część dzieł sztuki zdobiących pokładowe galerie zdjęto i wywieziono poza stocznię. Nie zostały one zniszczone w wyniku nalotu niemieckiego Luftwaffe - wynika z najnowszych ustaleń pracowników Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. Wyniki badań zostaną opublikowane w książce i zaprezentowane na wystawie w 2026 roku.

Ze Lwowa do Wilanowa i Gdańska. Peregrynacje pomnika Jana III Sobieskiego

Monument przedstawiający jednego z najsłynniejszych polskich królów odsłonięto we Lwowie 20 listopada 1898 roku. Tam pomnik stał do 1945 roku, następnie przez kilkanaście lat znajdował się w Warszawie. I chociaż już od ponad pół wieku można go podziwiać w Trójmieście, do dziś nie wiadomo, dlaczego monument trafił akurat na Pomorze.

Robert Altman kontra Hollywood

– Krytykowano moje dzieła wiele razy. W chwili, w której wszyscy uznają mój film za wspaniały, pora będzie porzucić ten zawód – mówił Robert Altman w 1996 roku w Cannes, gdzie premierę miał "Kansas City", jeden z wielu gorąco dyskutowanych obrazów reżysera, który od początku jednych zachwycał, innych zaś drażnił.

"Przyszedł po chleb. Zginął od strzałów w tył głowy"

– Od ulicy Mickiewicza nadszedł Karl Günther, zbliżył się do Schulza. Ten biegać nie umiał, no i myślał, że Niemiec nie będzie do niego strzelał – opowiadał w Polskim Radiu o ostatnich chwilach życia znakomitego pisarza Alfred Schreyer. 19 listopada mija 83. rocznica śmierci Brunona Schulza.

Profesor Lucjan Rydel. Lekarz krakowskich "ócz"

Był taki czas w Krakowie, że chodziło po nim dwóch Lucjanów Rydlów. Pierwszy z nich, sławny okulista, był ojcem drugiego, przyszłego sławnego poety. Postać drugiego już niebawem przyćmiła pamięć o pierwszym. A przecież to starszy Lucjan Rydel sprawił, choć trochę wbrew sobie, że jego syn został artystą.

HISTORIA

"»Błyskawica« miała kłopoty, ale i niezwykłe szczęście"

Więzienie przy Rakowieckiej. Stalinowskie wrota piekieł

Jaremianka. Artystka, która "sama była awangardą"

Książę krakowski Leszek Biały. Ofiara mordu w Gąsawie

"Astronauci". "Gruby pan" zamawia u Lema lot w kosmos

Paul Celan. Żyd zakochany w języku morderców

Generał Józef Dwernicki. Bohater spod Stoczka

Wnętrza "polskiego Titanica" mogły ocaleć. Nowe ustalenia

Stefan Żeromski. Pisarz, prezydent, sumienie narodu

Rydel się żeni! Najsłynniejsze polskie wesele

Ze Lwowa do Wilanowa i Gdańska. Peregrynacje pomnika Jana III Sobieskiego

Marek Tomaszewski, czyli połowa duetu Marek i Wacek

Marian Brandys: "o historii bez patosu, z odrobiną humoru"

Robert Altman kontra Hollywood

Olgierd Budrewicz. Warszawiak, który był wszędzie

"Przyszedł po chleb. Zginął od strzałów w tył głowy"

Synod w Clermont. Początek wypraw krzyżowych

Profesor Lucjan Rydel. Lekarz krakowskich "ócz"