Polskie Radio
Section05

historia Polski

Jaremianka. Artystka, która "sama była awangardą"

- Była na pewno kobietą wyzwoloną. Ubierała się szokująco, chodziła w spodniach, uwielbiała ekscentryczne kapelusze i z dość dużą swobodą traktowała mężczyzn - tak o wyjątkowej artystce, rzeźbiarce, malarce i działaczce społecznej mówiła Magdalena Merta, prowadząca radiową audycję "Polki". Dziś wspominamy 117. rocznicę urodzin Marii Jaremy, zwanej Jaremianką.
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA malarstwo rzeźba TEATR SZTUKA II RP PRL Xawery Dunikowski

"Nie umiałem czytać ani pisać, a już znałem nuty"

23 listopada 2025 roku wspominamy 92. rocznicę urodzin Krzysztofa Pendereckiego - kompozytora, dyrygenta, pedagoga, jednego z najbardziej cenionych na całym świecie twórców muzyki. Ten "wielki odkrywca dźwięków" zmarł w 2020 roku. Pozostały po nim dzieła, które zmieniały myślenie o muzyce zarówno w XX, jak i w XXI wieku.
Zobacz więcej na temat:  KULTURA Krzysztof Penderecki MUZYKA muzyka współczesna kompozytor kompozycja komponowanie dyrygent awangarda religia opera Dębica Kraków Elżbieta Penderecka Aleksander Laskowski Joanna Wnuk-Nazarowa Lech Wałęsa Jan Paweł II Stefan Wyszyński Grudzień 1970 Stocznia Gdańska II wojna światowa Artur Malawski Stanisław Wiechowicz Dwudziestolecie międzywojenne PRL II Rzeczpospolita

"Astronauci". "Gruby pan" zamawia u Lema lot w kosmos

– Kiedy pisałem tę powieść, nie wierzyłem, że loty kosmiczne staną się rzeczywistością jeszcze za mojego życia. Pisałem bajkę, fantazjowałem na temat czegoś, co może się zdarzyć za sto lub za pięćdziesiąt lat – mówił o "Astronautach" Stanisław Lem w 1965 roku.
Zobacz więcej na temat:  Stanisław Lem historia PRL HISTORIA literatura KSIĄŻKA książki pisarz fantastyka science-fiction Wenus planety planeta podróże

Generał Józef Dwernicki. Bohater spod Stoczka

Był utalentowanym wojskowym, który po raz pierwszy wsławił się męstwem podczas wojen napoleońskich. Do jego największych osiągnięć należy jednak zwycięskie starcie podczas powstania listopadowego. Wygrana ta miała wielkie znaczenie symboliczne - nie tylko podniosła Polaków na duchu, lecz także pokazała Rosjanom, że nie należy lekceważyć przeciwnika. 
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA powstanie listopadowe Napoleon_Bonaparte

Tajemnice Prapolski - zapomniane grody, rytuały i kontakty ze starożytnym światem

Prapolska przestaje być białą plamą na mapie dawnych dziejów. Najnowsze odkrycia odsłaniają świat pełen zaskoczeń: kujawskie piramidy starsze niż egipskie, grody z greckim winem czy ślady rytualnego kanibalizmu. O tym, co mogło dziać się na terenach dzisiejszej Polski, w rozmowie z Krzysztofem Grzybowski opowiadał Adrian Pogorzelski, uczestnik badań archeologicznych, tropiciel historii i autor książki "Amazonki i ludożercy. Opowieści z Prapolski".
Zobacz więcej na temat:  Słowianie

Łączy pamięć historyczną ze współczesną architekturą. Trwa budowa Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919

U stóp Wzgórza Świętego Wojciecha w Poznaniu powstaje nowa siedziba Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918–1919. Inwestycja, która w najbliższych latach stanie się jednym z najważniejszych miejsc pamięci w regionie, już dziś przyciąga uwagę skalą podziemnej konstrukcji i architektoniczną koncepcją zakładającą połączenie historii z nowoczesną formą.
Zobacz więcej na temat:  Poznań powstanie wielkopolskie

Ze Lwowa do Wilanowa i Gdańska. Peregrynacje pomnika Jana III Sobieskiego

Monument przedstawiający jednego z najsłynniejszych polskich królów odsłonięto we Lwowie 20 listopada 1898 roku. Tam pomnik stał do 1945 roku, następnie przez kilkanaście lat znajdował się w Warszawie. I chociaż już od ponad pół wieku można go podziwiać w Trójmieście, do dziś nie wiadomo, dlaczego monument trafił akurat na Pomorze. 
Zobacz więcej na temat:  HISTORIA pomniki Jan III Sobieski królowie Polski Lwów Gdańsk

Jadwiga Sosnkowska: mąż śmiał się, że Piłsudski nas wyswatał

Wdowa po generale Kazimierzu Sosnkowskim, którego 140. rocznicę urodzin obchodzimy 19 listopada 2025 roku, zaczęła w latach 80. XX wieku odwiedzać Polskę, by prowadzić prace archiwalne związane z pamiątkami po jej mężu. Udzieliła wówczas kilku wywiadów Polskiemu Radiu. Nie wszystkim się to podobało.
Zobacz więcej na temat:  Kazimierz Sosnkowski Jadwiga Sosnkowska II wojna światowa Dwudziestolecie międzywojenne niepodległość Józef Piłsudski